10 Φεβρουαρίου, 2024

Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδος έβγαλε ένα δελτίο τύπου σχετικά με το “νομοθέτημα για την Ανώτατη Παιδεία”. Ουφ, δεν τολμούν να το πουν καν με το όνομά του: τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Τζιζ! Τεσπά, το δελτίο τύπου έχει 17 ερωτήματα που η Ένωση θέτει με σκοπό την “αποσαφήνιση των πολλαπλών ασαφειών και προβλημάτων που σχετίζονται με ένα τέτοιο νομοθέτημα” και, δυστυχώς, έχει πολλά λάθη. Έχει και καναδυό σωστές παρατηρήσεις. Θα τα εξετάσω ένα προς ένα, παραθέτοντάς και εκθέτοντας τις αντιρρήσεις μου:

Ερώτημα 1: Είναι συμβατό το νέο νομοθέτημα με το ελληνικό Σύνταγμα;

Απάντηση: Όχι. Το άρθρο 16 ορίζει σαφέστατα ότι (παρ.5) “H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση” και επιπλέον (παρ.6) “Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί.” και επιπλέον (παρ.7) “H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.” Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνουν τόσο η ΠΟΣΔΕΠ με ανακοίνωσή της (18-1-2024), όσο και ο Σύλλογος Διοικητικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) (10-1-2024), όπου καλούν την κυβέρνηση να μην καταθέσει το συγκεκριμένο υπό μελέτη σ/ν που θα παραβιάζει κατάφωρα το άρθρο 16 του Συντάγματος.

Να ρίξω μια ιδέα: ας απαντήσουν οι συνταγματολόγοι, οι οποίοι ερίζουν σχετικά με το θέμα. Δέχομαι ότι θα έπρεπε να έχει υπάρξει σχετική και ξεκάθαρη αναθεώρηση του Συντάγματος πρώτα. Το χρειάζεται σε πολλά σημεία.

Ερώτημα 2: Ποιο ακριβώς πρόβλημα επιλύει το νέο σ/ν στην Ανώτατη Παιδεία;

Απάντηση: Δεν υπάρχει μέχρι τώρα καμία σαφής διατύπωση του προβλήματος που το νέο νομοθέτημα προσπαθεί να επιλύσει. Υπάρχουν όντως πολλά προβλήματα στη Γ-βάθμια Εκπαίδευση και στην πρόσβαση σε αυτή, όμως δεν ορίζεται σαφέστατα κάποιο τέτοιο ως στόχος προς αντιμετώπιση.

Να βοηθήσω: το πρόβλημα είναι η αποκλειστικότητα, το μονοπώλιο, στην παροχή ανώτατης παιδείας από το κράτος που αντίκειται στους όρους της ελεύθερης αγοράς.

Ερώτημα 3: Από το νέο σ/ν προκύπτουν κάποια οφέλη για το δημόσιο σύστημα των ΑΕΙ;

Απάντηση: Όχι. Εξήγηση:

Σε επίπεδο ακαδημαϊκής αριστείας, σύμφωνα με τους διεθνείς δείκτες αξιολόγησης τα μεγάλα δημόσια ΑΕΙ βρίσκονται σταθερά στο κορυφαίο 3% παγκοσμίως στην κατάταξη των καλύτερων 12.000 ιδρυμάτων διεθνώς, ενώ αντίθετα όλα τα υφιστάμενα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια απονομής ξένων τίτλων σπουδών ανάλογου επιπέδου (π.χ. Bachelor – BSc) στην Ελλάδα βρίσκονται σταθερά στις θέσεις από 8.000 και κάτω (βλ. παρακάτω Πίνακες 3-4). Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 36 τέτοιους αδειοδοτημένους από το Υπουργείο Παιδείας ιδιωτικούς φορείς, μόλις 8 έχουν καταφέρει να συμπεριληφθούν έστω μία φορά στη διεθνή λίστα των καλύτερων 12.000 ιδρυμάτων στην περίοδο 2013-2023.

Σε επίπεδο κοινωνικής συνοχής, η πρόσβαση σε ιδιωτικά ανώτατα ιδρύματα χωρίς εξετάσεις και με υψηλά δίδακτρα προφανώς προτάσσει ως κύριο και μοναδικό προσόν την οικονομική δυνατότητα της οικογένειας του εκάστοτε φοιτητή, αντί της ικανότητας και της αξιολόγησής του με αμιγώς εκπαιδευτικά κριτήρια. Αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί και δεν σχετίζεται με τον χαρακτηρισμό των ιδρυμάτων αυτών ως “μη κερδοσκοπικά”, καθώς ο τελικός λογιστικός ισολογισμός των καθαρών κερδών τους δεν σχετίζεται με την καταβολή ή όχι των διδάκτρων.

Σε επίπεδο Οικονομίας και ανάπτυξης, εφόσον υπάρχουν δίδακτρα τα οποία επιβαρύνουν την οικογένεια του φοιτητή και καταβάλλονται σε ιδιωτικό φορέα του εξωτερικού, αυτό σημαίνει αυτομάτως διαρροή εθνικών πόρων σε επίπεδο ρευστότητας και ΑΕΠ. Η απασχόληση εγχώριου διδακτικού προσωπικού δεν αφορά παρά μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες το πολύ καθηγητές (στην υπερ-αισιόδοξη πρόβλεψη), άρα με μηδαμινό οικονομικό αντίκτυπο, ενώ ο χαρακτηρισμός τους ως “μη κερδοσκοπικά” αυτομάτως σχεδόν εκμηδενίζει τα όποια φορολογικά έσοδα από τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα.

Όλο λάθος. Γιατί πρέπει να προκύπτουν οφέλη για το δημόσιο σύστημα; Αφού είναι αυτοδιοίκητο γιατί να μην επιθυμεί τον ανταγωνισμό; Που εν πάση περιπτώσει καλό θα του κάνει. Αλλά οι συντάκτες του δελτίου τύπου το συνειδητοποιούν αυτό στο επόμενο ερώτημα.

Ερώτημα 4: Θα υπάρξει ανταγωνισμός με τα ΑΕΙ και άρα βελτίωση της ποιότητας των πρώτων;

Απάντηση: Το αν θα υπάρξει ανταγωνισμός ή όχι εξαρτάται από το επίπεδο ακαδημαϊκής αριστείας των οργανισμών που θα θελήσουν να ιδρύσουν τέτοιους φορείς στην Ελλάδα. Από την παρούσα κατάσταση με τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια απονομής ξένων τίτλων σπουδών ανάλογου επιπέδου, όπως αναλύθηκε παραπάνω, δεν προκύπτει καμιά τέτοια πιθανότητα. Επιπλέον, η βελτίωση της ποιότητας σπουδών στα ΑΕΙ εκ των πραγμάτων, και βάσει των επιδόσεων τους διεθνώς, δεν πάσχει από το πρόγραμμα σπουδών ή από την επάρκεια του διδακτικού προσωπικού (ΔΕΠ), αλλά από την καταστροφική συρρίκνωση της χρηματοδότησής τους εδώ και πολλά χρόνια, με χειρότερη την τελευταία δεκαετία (βλ. παρακάτω Πίνακες 1, 2).

Το αν θα υπάρξει βελτίωση της ποιότητας των πρώτων είναι δική τους δουλειά, δεν είναι κάτι που νομοθετείται. Αυτό που νομοθετείται είναι οι όροι του παιχνιδιού. Θα μου πεις πώς να παίξουν τα δημόσια πανεπιστήμια επί ίσοις όροις όταν τα χέρια τους είναι δεμένα από το κράτος και ό,τι χρειάζονται το απαιτούν από αυτό. Ε, αυτό είναι το πρόβλημα: το πιο πολύ κράτος. Ας το μειώσουμε, όχι να ζητάμε να διατηρηθεί ή να αυξηθεί. Αλλά παρακάτω οι συντάκτες του δελτίου τύπου σπαταλούν και τρίτο ερώτημα σχετικά με τον ανταγωνισμό. Προφανώς το θέμα τους τρώει. Και καλά κάνει γιατί ο ανταγωνισμός είναι καλό πράμα.

Ερώτημα 5: Σε περίπτωση που παρόλα αυτά υπάρξει τέτοιος ανταγωνισμός με τα ιδιωτικά ιδρύματα, θωρακίζονται τα ΑΕΙ έναντι αυτού;

Απάντηση: Όχι. Αντίθετα, αντί να ενισχύονται σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής, επάρκειας διδακτικού προσωπικού και δυνατότητας φιλοξενίας νέων φοιτητών, η υπο-χρηματοδότησή τους εξακολουθεί να βρίσκεται στο 1/3 αυτής που υπήρχε πριν μόλις μια δεκαετία. Αντιθέτως, τα ΑΕΙ θα χάσουν μέρος της αυτοχρηματοδότησής τους που προέρχεται από τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών. Έτσι τα κρατικά ΑΕΙ θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τον ήδη μειωμένο προϋπολογισμό τους.

Τι πάει να πει θωρακίζονται; Να προστατεύονται δηλαδή με τρόπο ώστε να μη λειτουργούν ανταγωνιστικά. Άρα θέλουμε ή δε θέλουμε ανταγωνισμό; Μάλλον δε θέλουμε. Πάντως αν τον έχουμε και αποσυμφορηθούν λίγο και τα δημόσια πανεπιστήμια καλό θα τους κάνει. Συνεχίζουμε παρακάτω ξανά με τον ανταγωνισμό (τέταρτη ερώτηση, έτσι για να μοιάζουν πολλές).

Ερώτηση 6: Πρακτικά, από που προκύπτει ότι τα ΑΕΙ υποβαθμίζονται συστηματικά έναντι αυτού του πιθανού “ανταγωνισμού” απέναντι σε ιδιωτικά ιδρύματα; Δεν προσφέρονται τα απαραίτητα μέσα και προϋποθέσεις όπως σε όλη την υπόλοιπη ΕΕ για να το καταφέρουν;

Απάντηση: Όχι. Ενδεικτικά, στα ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια ο μέσος όρος των χρημάτων που προσφέρονται/επενδύονται ανά φοιτητή είναι 11.500€ και σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν 13 φοιτητές. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσό είναι 2.300€ και σε κάθε μέλος ΔΕΠ αντιστοιχούν πάνω από 44 φοιτητές (βλ. παρακάτω Εικόνα 3). Ανάλογη κατάσταση υπάρχει σε κάθε πτυχή της λειτουργίας των ΑΕΙ σε επίπεδο παροχών, υλικοτεχνικής υποδομής, βιβλιοθηκών, κτλ. Μέχρι το 2009 η συνολική χρηματοδότηση των ΑΕΙ ήταν περίπου 380 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα είναι μόλις 117 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή μειωμένη κατά 3,24 φορές μέσα σε 15 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2020 το ύψος της χρηματοδότηση ήταν 93,43 εκατομμύρια ευρώ.

Καλή η παράθεση δεδομένων αλλά δε λέει τίποτα για το προκείμενο και τεσπά, αν το θέμα είναι η χρηματοδότηση των δημόσιων πανεπιστήμιων, ε, ας το ζητήσουμε. Το ένα θέμα δεν έχει σχέση με το άλλο.

Ερώτηση 7: Πως μπορεί να ανατραπεί αυτή η άκρως αρνητική κατάσταση για τα ΑΕΙ και όντως να θωρακιστούν απέναντι σε οποιαδήποτε τέτοια εξέλιξη, ως θεμελιώδη συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας για την παροχή δωρεάν πρόσβασης στην Παιδεία;

Απάντηση: Προφανώς χρειάζεται μια συνολική σχεδίαση και αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει κατά ελάχιστο:

Επαναφορά της χρηματοδότησης των ΑΕΙ άμεσα στα επίπεδα του 2009.

Αύξηση του συνολικού ποσοστού του ΑΕΠ που αφορά στην Παιδεία, έτσι ώστε να ενισχυθούν όλα τα στάδια προετοιμασίας των υποψηφίων φοιτητών.

Αναμόρφωση του τρόπου αξιολόγησης των υποψηφίων και της εισαγωγής τους στα ΑΕΙ με κατά τεκμήριο ουσιαστικό τρόπο, αντί την “αποστήθιση” απαντήσεων και μεθοδολογιών φροντιστηριακού τύπου, όπως ισχύει σήμερα.

Ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής των ΑΕΙ για τη σωστή υποδοχή του σημερινού και ακόμα μεγαλύτερου αριθμού εισακτέων.

Αντίστοιχα, αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και ειδικότερα των ΔΕΠ, με απορρόφηση νέων διδακτόρων που σήμερα φεύγουν για αντίστοιχη εργασία στο εξωτερικό (brain drain).

Αύξηση των φοιτητικών παροχών με σκοπό την άμεση ενίσχυση των οικογενειών τους, συμπεριλαμβανομένων των φοιτητικών εστιών, της δωρεάν σίτισης και μετακινήσεων, επιπλέον συγγραμμάτων και προσωπικού εξοπλισμού Η/Υ, κτλ.

Εύλογο το ερώτημα αλλά δε βλέπω πως σχετίζεται με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Δεκτές και οι ενστάσεις και οι ανησυχίες αλλά, όπως και με το προηγούμενο ερώτημα, το ένα θέμα δε σχετίζεται με το άλλο. Αν τα δημόσια πανεπιστήμια κακοδιοικούνται ή αν υποχρηματοδοτούνται, γιατί αυτό έχει σχέση με την ίδρυση ή μη ιδιωτικών πανεπιστημίων; Μόνο αν φοβάσαι τον ανταγωνισμό το φοβάσαι αυτό.

Ερώτημα 8: Με το νέο σ/ν και την ίδρυση ιδιωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα θα ανασχεθεί η φυγή νέων φοιτητών στο εξωτερικό για σπουδές ή/και αντίστοιχα η προσέλκυση ξένων φοιτητών στην Ελλάδα;

Απάντηση: Για να ανασχεθεί η φυγή νέων φοιτητών στο εξωτερικό θα πρέπει να υπάρξουν δυο προϋποθέσεις: (α) Τα ιδιωτικά ιδρύματα που θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα να προσφέρουν ακριβώς το ίδιο επίπεδο σπουδών με το αντίστοιχο του εξωτερικού σε κάθε επίπεδο, δηλαδή υποδομές, παροχές, διδακτικό προσωπικό, κτλ, και (β) το κόστος διδάκτρων στην Ελλάδα να είναι μικρότερο ή το πολύ συγκρίσιμο με αυτό του κόστους διαμονής και σπουδών αντίστοιχα στο εξωτερικό. Η προϋπόθεση (α) σημαίνει ότι κάθε τέτοιο ιδιωτικό ίδρυμα θα πρέπει να δημιουργήσει αντίστοιχες ακαδημαϊκές υποδομές (campuses) και μάλιστα όχι μόνο στα ένα ή δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της Ελλάδας, αλλιώς η δημογραφική επίδραση ως ποσοστό ωφελούμενων φοιτητών θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Η προϋπόθεση (β) αυτομάτως υπονοεί ότι αυτό θα υλοποιηθεί με δίδακτρα αρκετά μειωμένα σε σχέση με τη διεθνή πρακτική του ίδιου ξένου φορέα, ακριβώς γιατί πρέπει να δημιουργηθεί κίνητρο παραμονής στη χώρα και σπουδών στο νέο αυτό εγχώριο παράρτημα. Αν έστω και ένα από τα (α) και (β) δεν ικανοποιούνται, τότε δεν δημιουργείται καμιά απολύτως προϋπόθεση-κίνητρο επένδυσης του ξένου φορέα προς τη δημιουργία παραρτήματος στην Ελλάδα με το απαραίτητο ακαδημαϊκό επίπεδο και οικονομική βιωσιμότητα. Κρίνοντας από την πρακτική των μεγάλων ξένων Πανεπιστημίων διεθνώς, καθώς και τη μη ύπαρξη παρατημάτων τους σε πολύ μεγαλύτερες “αγορές” και Οικονομίες στην Ευρώπη, κάτι τέτοιο φαίνεται ακόμα πιο αδύνατο να συμβεί εντός της ελληνικής πραγματικότητας.

α) Το να προσφέρουν το ίδιο επίπεδο σπουδών με τα δημόσια πανεπιστήμια ποιος το κανονίζει; Εδώ λέτε ότι τα δημόσια δεν προσφέρουν καλό επίπεδο. Η αγορά θα το κανονίσει και αν δεν προσφέρουν καλό επίπεδο θα την πατήσουν. Τι θέλετε δηλαδή εδώ τώρα; Να εξασφαλίσετε ντε και καλά και την ποιότητα των ιδιωτικών πανεπιστημίων;

β) Θα το κανονίσει η αγορά το κόστος. Αν είναι πιο ακριβά από το να πάει κάποιος να ζήσει και να σπουδάσει έξω δε θα τα προτιμήσει.

Ερώτημα 9: Με το νέο σ/ν και την ίδρυση ιδιωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα θα ενισχυθεί η προσέλκυση ξένων φοιτητών στην Ελλάδα;

Απάντηση: Όχι. Ισχύει ό,τι και για την ανάσχεση φυγής φοιτητών από την Ελλάδα στο εξωτερικό. Σε σχέση με ξένους φοιτητές, όντως η ελληνική Οικονομία είναι εκ των πραγμάτων αρκετά φθηνότερη σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, όμως το οικονομικό πλεονέκτημα δεν είναι το μοναδικό κριτήριο και θα πρέπει να αντισταθμιστεί από το γενικότερο επίπεδο διαβίωσης στην Ελλάδα από κάθε άποψη για ένα νέο φοιτητή. Πρακτικά, δεν αρκεί απλά και μόνο οι σπουδές να κοστίζουν λιγότερο στην Ελλάδα σε σχέση με τη Γαλλία ή τη Βρετανία ή τις ΗΠΑ. Θα πρέπει συνολικά το βιωτικό επίπεδο, οι παροχές, το περιβάλλον σπουδών, όλα να είναι αντίστοιχα συγκρίσιμα. Και πάλι, η εμπειρία από την κατάσταση σε άλλες χώρες έχει αποδείξει ότι το οικονομικό κριτήριο είναι μεν ισχυρό κατά περίπτωση, αλλά όχι καθοριστικός παράγοντας σε κλίμακα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ακόμα και σε χώρες με πολύ ισχυρές Οικονομίες και βιωτικό επίπεδο στην κεντρική Ευρώπη, το ποσοστό φοιτητών σε ιδιωτικά ιδρύματα εγχώριων ή ξένων φορέων παραμένει σε πολύ μικρά μονοψήφια ποσοστά (1-3%) επί του συνόλου, ενώ την πολύ μεγάλη πλειοψηφία βρίσκεται στα δημόσια ιδρύματα αντίστοιχα των ελληνικών ΑΕΙ. Δηλαδή, ακόμη και όταν υπάρχει πολύ μεγαλύτερη οικονομική δυνατότητα για σπουδές σε πολύ υψηλού επίπεδου ιδρύματα σε άλλη χώρα, αυτό δε συμβαίνει μαζικά ή έστω σε σημαντικό ποσοστό.

Φοβερό εδώ το ότι το ερώτημα απαντάται, όχι όπως το προηγούμενο, δηλαδή θέτοντας κάποιες έστω προϋποθέσεις, αλλά μονολεκτικά: όχι. Είναι βέβαιοι πως όχι! Ε, η απάντηση είναι ίδια με την απάντηση που δώσανε μόνοι τους στο προηγούμενο ερώτημα, δηλαδή αυτό θα γίνει υπό προϋποθέσεις και, θα προσθέσω εγώ, θα τις κρίνει η αγορά τις προϋποθέσεις αυτές.

Ερώτημα 10: Προβλέπεται να εγκατασταθούν στην Ελλάδα ιδιωτικά παραρτήματα ξένων ιδρυμάτων πολύ υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου;

Απάντηση: Και πάλι, δεν προκύπτει από πουθενά κάτι τέτοιο. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, με βάση την πρακτική των μεγάλων ξένων Πανεπιστημίων διεθνώς, καθώς και τη μη ύπαρξη παρατημάτων τους σε πολύ μεγαλύτερες “αγορές” και Οικονομίες στην Ευρώπη, κάτι τέτοιο φαίνεται ακόμα πιο αδύνατο να συμβεί εντός της ελληνικής πραγματικότητας. Αυτό έχει να κάνει τόσο με οικονομικά κριτήρια βιωσιμότητας των παραρτημάτων αυτών, δηλαδή αν υπάρχει επαρκής “αγορά” και οικογένειες ικανού οικονομικού επιπέδου για την καταβολή αντίστοιχων διδάκτρων, αλλά και ακαδημαϊκά, που σχετίζονται με την αδυναμία δημιουργίας αντίστοιχα ισχυρών, κατάλληλα στελεχωμένων και εξοπλισμένων ακαδημαϊκών χώρων (campuses) έστω και σε ένα από τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας υποδοχής. Κατά συνέπεια, τα περισσότερα μεγάλα ακαδημαϊκά ιδρύματα υπολογίζουν ως απαράδεκτα υψηλό το ρίσκο της οικονομικής αποτυχίας (μη βιωσιμότητας) ή της υποβάθμισης του ακαδημαϊκού επιπέδου (ποιότητας σπουδών), συνεπώς δεν προχωρούν στην ίδρυση τέτοιων παραρτημάτων σε ξένες χώρες υποδοχής. Τέλος, θα πρέπει να επαναλάβουμε ότι ο όποιος “ανταγωνισμός” με τα μεγαλύτερα ΑΕΙ της χώρας σημαίνει αναγκαστικά ότι εξετάζουμε περιπτώσεις ξένων Πανεπιστημίων αντίστοιχου επιπέδου, δηλαδή κατάταξης στα κορυφαία 300 διεθνώς, διαφορετικά δεν υπάρχει καν κίνητρο σε επιχειρηματικό επίπεδο.

Να το προβλέπει δηλαδή αυτό η νομοθεσία; Πώς ακριβώς; Η νομοθεσία θέτει κάποιες προϋποθέσεις, να υπάρχει αντίστοιχο ίδρυμα στο εξωτερικό, να είναι υπαρκτό, με κάμπους και να έχει καθηγητές με 80% διδακτορικά κλπ κλπ κλπ. Πώς θα μπορούσε δηλαδή η ποιότητα να προκύπτει από ένα “νομοθέτημα”. Κρατικίστικη αντίληψη.

Ερώτημα 11: Αν, παρόλα αυτά, ξένα κορυφαία Πανεπιστήμια αποφασίσουν να ιδρύσουν στην Ελλάδα ιδιωτικά παραρτήματα, το ελληνικό Δημόσιο θα έχει τον τρόπο και να μέσα να ελέγχει τη λειτουργία τους σε επίπεδο ποιότητας σπουδών και ακαδημαϊκής αριστείας;

Απάντηση: Όχι. Αν σύμφωνα με το υπό μελέτη σ/ν τα ιδιωτικά αυτά ιδρύματα υπόκεινται κατά βάση στο εμπορικό Δίκαιο, παρά στο πλαίσιο της Ανώτατης Παιδείας λόγω αντισυνταγματικότητας, τότε είναι πρακτικά αδύνατο να επιβληθούν κριτήρια, προϋποθέσεις και αξιολόγηση με βάση αμιγώς το ακαδημαϊκό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό πλαίσιο δράσης τους. Το γεγονός αυτό είναι αποδεδειγμένο από το ιστορικό της αλλαγής του πλαισίου λειτουργίας των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων πριν μερικά χρόνια, όπου οι όποιες προϋποθέσεις αφορούσαν κατά τεκμήριο ζητήματα ασφαλείας (π.χ. έκταση κτιριακών εγκαταστάσεων ανάλογα με το πλήθος των φοιτητών) και όχι την ουσία των οδηγών σπουδών και τον τρόπο αξιολόγησης, καθώς αυτά αποτελούν αποκλειστική αρμοδιότητα και υποχρέωση του ιδρύματος στη χώρα βάσης του (π.χ. Βρετανία). Με άλλα λόγια, οποιοσδήποτε ξένο Πανεπιστήμιο εγκατασταθεί ως παράρτημα στην Ελλάδα θα υπόκειται σαφέστατα στο εθνικό και ευρωπαϊκό εμπορικό Δίκαιο, αλλά όχι εξ’ ορισμού στο ίδιο νομικό πλαίσιο λειτουργίας που ισχύει για τα ΑΕΙ. Αυτό έχει καίριες επιπτώσεις σε ολόκληρο το πλαίσιο λειτουργίας τους, όπως για παράδειγμα στο αν και κατά πόσο θα ισχύει το αυτοδιοίκητο όπως ορίζεται στο άρθρο 16, στον τρόπο επιλογής-πρόσληψης του διδακτικού προσωπικού, κ.ο.κ

Αστεία πράγματα. Μήπως το ελληνικό Δημόσιο έχει τα μέσα να το ελέγχει αυτό για τα δημόσια πανεπιστήμια; Μήπως οι κακοί καπιταλιστές ιδιοκτήτες τους δε θα έχουν κάποιο δικό τους τρόπο λέτε να μην καταστρέφουν τη φήμη τους; Μήπως το έχουμε δεχτεί ήδη χωρίς πρόβλημα για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια παιδεία όπου λειτουργούν μια χαρά ιδιωτικά δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια; Ή μήπως η ακαδημαϊκή αριστεία δεν έχει τρόπους εσωτερικούς για να ελέγχει τον εαυτό της (δημοσιεύσεις, αναφορές, indexes, συνέδρια κλπ);

Ερώτημα 12: Πως συμβαδίζει η θέση ότι “έχουμε πολλούς φοιτητές στα ΑΕΙ” με τη δημιουργία ιδιωτικών ιδρυμάτων που θα παράγουν ακόμα περισσότερους;

Απάντηση: Δεν συμβαδίζει. Οι εξαγγελίες και η αιτιολόγηση για την εφαρμογή του Σχεδίου Αθηνά 1 και 2, με βάση το οποίο μειώθηκαν δραστικά τα τμήματα σε ΑΕΙ μέσω συγχωνεύσεων ή καταργήσεων, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε αυτό το επιχείρημα. Για πολύ καιρό ακούγονταν από τους πιο επίσημους εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας ότι “οι φοιτητές είναι πολλοί”, ότι “σπουδάζουν για υπερβολικά πολλά χρόνια”, ότι “δεν χρειαζόμαστε άλλους επιστήμονες”, κ.ο.κ. Κάτι τέτοιο προφανώς διαψεύδεται από τα πραγματικά στατιστικά στοιχεία, ειδικά ως προς το τελευταίο (βλ. παρακάτω Εικόνα 2). Επιπλέον, η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) επιβλήθηκε με το επιχείρημα ότι υποψήφιοι που δεν θα είχαν καλή επίδοση σε συγκεκριμένα μαθήματα κατά περίπτωση, δεν θα έπρεπε να έχουν το δικαίωμα εγγραφής και σπουδών στα αντίστοιχα τμήματα, καθώς η πιθανότητα να ολοκληρώσουν επιτυχώς τις σπουδές τους είναι μικρή. Σήμερα μαθαίνουμε ότι οι αντίστοιχοι φοιτητές θα μπορούν να εισάγονται σε οποιοδήποτε ιδιωτικό ίδρυμα χωρίς εξετάσεις, καταβάλλοντας απλώς κάποιο υψηλό ύψος διδάκτρων (άρα δεν αφορά όλες τις οικογένειες), να σπουδάζουν υπό καθεστώς ξένου εκπαιδευτικού συστήματος (άρα εκτός εθνικού ελέγχου) και να λαμβάνουν πτυχίο καθ’ όλα ισότιμο με αυτά των ΑΕΙ. Αν αυτό αφορά πολλούς, τότε δεν ισχύουν τα παραπάνω επιχειρήματα. Αν ισχύει μόνο για λίγους (λόγω οικονομικής ευχέρειας), τότε δεν υπάρχει συλλογικό συμφέρον να ανατραπεί έτσι βίαια όλο το συνταγματικό και νομικό πλαίσιο που υπάρχει σήμερα. Σε κάθε περίπτωση, η παραπάνω αντίφαση δεν δικαιολογείται με κανέναν τρόπο.

Δε συμβαδίζει η θέση γιατί δεν είναι δουλειά του “νομοθετήματος” να κάνει αυτή τη συσχέτιση. Δουλειά του είναι να διορθώσει ένα μακροχρόνιο κενό στην αγορά της εκπαίδευσης.

Ερώτημα 13: Οι νέοι φοιτητές που φεύγουν στο εξωτερικό για σπουδές σε ποια ιδρύματα σπουδάζουν; Με τι έξοδα; Επιστρέφουν αμέσως μετά την Ελλάδα για εργασία;

Απάντηση: Ακόμα και για οικονομικούς και μόνο λόγους, το ποσοστό των νέων φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό σε κορυφαία Πανεπιστήμια, διεθνούς κατάταξης από θέση 300 και άνω (αντίστοιχη των μεγάλων ελληνικών ΑΕΙ), είναι κατά τεκμήριο μικρό. Η οικονομική κατάσταση και το μέσο κατά αναλογία εισόδημα μιας οικογένειας ίσως δεν μπορεί σήμερα ούτε καν να συντηρήσει τις σπουδές ενός παιδιού μακριά από το σπίτι του εντός της χώρας. Επιπλέον, η φυγή στο εξωτερικό τουλάχιστον 600.000 νέων επιστημόνων έγινε σχεδόν αποκλειστικά για λόγους εύρεσης εργασίας και καλύτερων συνθηκών διαβίωσης. Αυτό σημαίνει ότι οι σπουδές και μόνο δεν είναι λόγος παραμονής ενός νέου φοιτητή στην Ελλάδα, εφόσον οι συνθήκες σπουδών και στη συνέχεια εύρεσης ανάλογης εργασίας είναι εξαιρετικά δυσμενείς.

Χρήσιμο το ερώτημα αλλά άσχετο με το θέμα. Επιστρέφει στην Ελλάδα αυτός που θεωρεί ότι θα βρει μια καλή ζωή εκεί. Όχι αυτός που έχει ιδιωτικά ή δημόσια πανεπιστήμια. Θέλετε να συζητήσουμε για την οικονομική κατάσταση της χώρας; Να το κάνουμε. Άλλο θέμα αυτό όμως. Εγώ πάλι θα ισχυριστώ ότι ο αυξημένος ανταγωνισμός θα δώσει ένα κίνητρο σε νέα παιδιά να μείνουν στη χώρα και σε παιδιά γειτονικών χωρών να έρθουν εδώ να σπουδάσουν. Και θα δείτε μετά πώς θα συσσωρευτούν γύρω από αυτά τα νέα ιδρύματα και εκκολαπτήρια σταρτάπ και κέντρα διασύνδεσης με την αγορά και απ΄όλα. Και επειδή δε θα έχουν τον κρατικίστικο βραχνά, ξέρετε κάτι; Θα λειτουργούν και η αγορά θα τα προτιμά. Θέλουμε να προτιμά και τα δημόσια; Ας τα κάνουμε καλύτερα. Όχι να απαγορέψουμε στην υπόλοιπη αγορά να το προσπαθήσει.

Ερώτημα 14: Ειδικά για τον κλάδο της Πληροφορικής, αν τα πτυχία των ιδιωτικών ιδρυμάτων είναι ισότιμα με κάθε έννοια με αυτά των ΑΕΙ, ποια ακριβώς είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα που διασφαλίζονται για τους πτυχιούχους του κλάδου αυτού;

Απάντηση: Άγνωστο. Στον κλάδο της Πληροφορικής οι πτυχιούχοι ΑΕΙ και ισότιμων πτυχίων, σε επαγγελματικό ή/και ακαδημαϊκό επίπεδο, εξακολουθούν να μην έχουν στην πράξη κανένα νομοθετημένο θεσμικά τέτοιο δικαίωμα. Πρακτικά, οποιοσδήποτε μπορεί αν εργαστεί οπουδήποτε ως “ειδικός” σε επαγγέλματα του κλάδου, από απλός προγραμματιστής ως υπεύθυνος έργων Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) εξαιρετικά υψηλού κόστους, ρίσκου και κρισιμότητας (safety-critical), χωρίς να προκύπτει από πουθενά καμία υποχρέωση κατοχής αντίστοιχου τίτλου σπουδών ως τυπικό προσόν. Στον ευρύτερο Δημόσιο τομέα οι προσλήψεις που προκηρύσσονται μέσω ΑΣΕΠ συχνά περιγράφουν παρόμοιες θέσεις ως “…ή άλλου πτυχίου Θετικών Επιστημών”, ενώ κατά την πρόσληψη σε ιδιωτική επιχείρηση ή έναρξη επαγγέλματος ως αυτοαπασχολούμενος (ατομική επιχείρηση) πουθενά δεν ζητείται αντίγραφο πτυχίου ως βασική προϋπόθεση. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχει αντίστοιχο Επιμελητήριο για τον κλάδο, ούτε η έννοια της άδειας ασκήσεων επαγγέλματος όπως στους Μηχανικούς Η/Υ – ακόμα και για αυτούς, η ένταξή τους στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) είναι πολύ περιοριστική και δεν ισχύει για πτυχιούχους μη Πολυτεχνικών σχολών. Σε κάθε περίπτωση, η θεσμοθετημένη υποχρέωση αποδεικτικού σπουδών ως βασική προϋπόθεση για την άσκηση αντίστοιχου επαγγέλματος περιορίζεται σε εξαιρετικά συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως π.χ. η μελέτη δομημένης καλωδίωσης σε κτίρια, ενώ την ίδια στιγμή πολύ μεγαλύτερα και κρισιμότερα πεδία δραστηριότητας όπως π.χ. η διασφάλιση ποιότητας στην ανάπτυξη safety-critical λογισμικού παραμένει θεσμικά εντελώς αρρύθμιστη. Κατά συνέπεια, οποιοδήποτε ιδιωτικό ίδρυμα ξένου φορέα που θα απονέμει πτυχία Πληροφορικής στην Ελλάδα δεν θα προσφέρει καμία απολύτως διασφάλιση, επαγγελματική ή ακαδημαϊκή, στους αποφοίτους του, καθώς αυτό δεν ισχύει σήμερα ούτε για τα ΑΕΙ.

Εύλογο ερώτημα αλλά άσχετο με το θέμα γιατί η ίδια η απάντηση αναφέρει ότι το θέμα είναι γενικά αρρύθμιστο. Ε, ας ζητήσουμε να ρυθμιστεί γενικά, όχι να το θέτουμε ως αντίρρηση προς τη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Ερώτημα 15: Ειδικά για τον κλάδο της Πληροφορικής, οι πτυχιούχοι των ιδιωτικών ιδρυμάτων σε ποιο Επιμελητήριο θα εγγράφονται;

Απάντηση: Άγνωστο. Όπως αναλύθηκε παραπάνω, τέτοιο Επιμελητήριο δεν υφίσταται σήμερα στην Ελλάδα, ούτε και κανένας άλλος φορέας διασφάλισης της ποιότητας των αντίστοιχων δραστηριοτήτων ειδικά για ΤΠΕ, ούτε των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται σε αυτές.

Σωστή παρατήρηση, ούτε σήμερα υφίσταται τέτοιο επιμελητήριο. Γιατί αυτό είναι ζήτημα στη δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων; Καλή και η αναφορά σε critical applications αλλά δε θα έπρεπε αυτές να είναι εμπόδιο και σε μια πλειάδα άλλων εφαρμογών για τις οποίες η αγορά έχει ανάγκη από καταρτισμένο προσωπικό που αυτή τη στιγμή της λείπει πολύ και τα δημόσια πανεπιστήμια δεν αφουγκράζονται. Αν μη τι άλλο από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια περιμένουμε να έχουν μια πολύ δυναμική σχέση με την αγορά.

Ερώτημα 16: Ειδικά για τον κλάδο της Πληροφορικής, εδώ και χρόνια τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια συνεργαζόμενα με ξένα ιδρύματα λειτουργούν “ανταγωνιστικά” ως προς τα ΑΕΙ. Τι δεν πήγε καλά; Γιατί ο κλάδος τους έχει συρρικνωθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια και όσα απέμειναν εξακολουθούν να είναι σε διεθνή κατάταξη κάτω του 8.000;

Απάντηση: Τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια συνεργαζόμενα με ξένα ιδρύματα έχουν αναγνωριστεί ως επαγγελματικά (και μόνο) ισότιμα με τα αντίστοιχα των ΑΕΙ. Το υπουργείο Παιδείας επέβαλε και τότε “αυστηρές προϋποθέσεις” στη λειτουργία τους. Και τότε, όταν πριν πολλά χρόνια γινόταν η αντίστοιχη δημόσια συζήτηση, τα επιχειρήματα ήταν τα ίδια. Περιορισμός της φυγής νέων φοιτητών στο εξωτερικό, μεγαλύτερος ανταγωνισμός άρα βελτίωση των ΑΕΙ, κτλ. Τίποτα από αυτά δεν επαληθεύτηκε τελικά. Αντίθετα, με την αλλαγή του καθεστώτος αυτόματης αναγνώρισης των τίτλων σπουδών των βρετανικών Πανεπιστημίων λόγω του Brexit, αρκετές χιλιάδες φοιτητές και απόφοιτοι φορέων με έδρα τη Βρετανία βρέθηκαν με εντελώς “ξένους” τίτλους σπουδών που έπρεπε να αναγνωριστούν μέσω της πλήρους διαδικασίας (ΔΟΑΤΑΠ). Το αποτέλεσμα φυσικά αυτής της αποτυχίας δεν οφείλεται ασφαλώς στο Brexit, αφού ποτέ η συγκεκριμένη “αγορά” δεν λειτούργησε πραγματικά “ανταγωνιστικά” ως προς τα ΑΕΙ, ούτε και επιβεβαίωσε τις τότε εξαγγελίες.

Γιατί τα εκπαιδευτήρια αυτά έχουν καθαρά επαγγελματικό προσανατολισμό και όχι ακαδημαϊκό. Κάτι χρήσιμο και απαραίτητο για την αγορά και οι απόφοιτοί τους απορροφώνται άμεσα από αυτήν.

Ερώτημα 17: Θα αποτραπεί η διαρροή φοιτητών προς το εξωτερικό;

Απάντηση: Δεν είναι βέβαιο. Αν επιπλέον σκεφτούμε πόσο έχουν αυξηθεί τα ενοίκια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο και άλλες πόλεις της χώρας μας καθώς και το κόστος διαβίωσης, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι σε πολλές Ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις (Παρίσι, Γκέτινγκεν, Στοκχόλμη, Λούντ κλπ) τα εκεί δημόσια Πανεπιστήμια λειτουργούν χωρίς δίδακτρα και είναι σαφώς περισσότερο οργανωμένα (υποδομές, εστίες, σίτιση κτλ), οι σπουδές στο εξωτερικό (σε σχέση με ένα ιδιωτικό ΑΕΙ σε Ελληνική πόλη) φαντάζουν πιθανώς οικονομικότερη και σίγουρα πιο ελκυστική επιλογή.

Δεν είναι βέβαιο αλλά είναι πολύ πιθανό και εύλογο. Σε κάθε περίπτωση σκοπός είναι πρωτίστως η διόρθωση ενός νομοθετικού κενού. Η μη διαρροή φοιτητών προς το εξωτερικό θα είναι ένα από τα αποτελέσματα αυτού. Τώρα αν συγκρίνουμε το κόστος ζωής στο Γκέτιγκεν και το Παρίσι με το κόστος του να μείνει κάποιος στην Ελλάδα νομίζω η σύγκριση είναι άνιση. Κι αν τα δίδακτρα στην Ελλάδα είναι πια τόσο μεγάλα, ε, δε θα πάει πολύς κόσμος. Ή θα πάνε μόνο οι κακοί πλούσιοι, αυτοί που μπορούν να πάνε ούτως ή άλλως στο Παρίσι και στο Γκέτινγκεν.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, επαγγελματικά, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | 1 σχόλιο
27 Ιανουαρίου, 2024

Για όσους ενδιαφέρονται για επιστημονικές προσεγγίσεις:

“Τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια: Οι έρευνες καταδεικνύουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν και ανατρέφονται από ομόφυλα ζευγάρια δεν διαφέρουν από τα υπόλοιπα παιδιά ως προς τη συναισθηματική τους ανάπτυξη και τη σχέση τους με συνομηλίκους τους και ενήλικες.”

– Ζήσε, κι άσε τους άλλους να ζήσουν.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | 1 σχόλιο
12 Ιανουαρίου, 2024

Μερικές σκέψεις από την επικαιρότητα των ημερών για την κυβερνησούλα μας:

Ακρίβεια: το πρόβλημα θα ήταν η δημιουργία καρτέλ που θα κανόνιζε τις τιμές και θα έκανε κακό στον ανταγωνισμό, αλλά όχι, ο καταναλωτής δε μπορεί να επιλέξει το φτηνότερο προϊόν, πρέπει η κυβερνησούλα να του τα κάνει όλα φτηνά.

Ακρίβεια: Τα νέα μέτρα αντιμετώπισης της αισχροκέρδειας – Τι αλλάζει στο βρεφικό γάλα

Κορονοϊός: σας τραβούσαμε το αυτάκι στα δύσκολα αλλά τώρα τα παίρνουμε όλα πίσω και μέλι γάλα γιατί η κυβερνησούλα σας αγαπάει εσάς όμως ειδικά εσάς που δεν πληρώσατε τα πρόστιμα.

Κορωνοϊός: Νέα εκστρατεία για τον εμβολιασμό – Διαγράφονται τα πρόστιμα σε ανεμβολίαστους ηλικιωμένους

Αυθαίρετα: θα τα ρίξει η κυβερνησούλα όλα όλα μα όλα λέμε, αλλά την ίδια μέρα να νομοθετήσουμε και τη δυνατότητα δόμησης όπου ξημερώνει ήλιος.

https://www.kathimerini.gr/society/562821034/provlimatiki-epanafora-tis-domisis-ektos-schedioy-poia-oikopeda-mporoyn-na-chtistoyn/

Τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια: να πούμε και μια καλή κουβέντα, γίνονται βήματα προς τα εμπρός αλλά μην τυχόν και δεν μας προστατέψει η κυβερνησούλα από το να γίνουμε παιδομηχανές!

Ομόφυλα ζευγάρια: Το «ναι» Μητσοτάκη στον γάμο, το «όχι» στην παρένθετη μητέρα

ΥΓ: Αγάπη και ελευθερία είναι λέξεις που όταν τις λες πρέπει να τις θες και για τον άλλο, όχι μόνο για εσένα.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
4 Νοεμβρίου, 2023

Όλες οι συναλλαγές να γίνονται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά ή με κάρτες. Αν όχι υποχρεωτικά, τότε έστω με επιβράβευση αν το κάνει κάποιος κατ’ επιλογή.

Όλοι θεωρούμαστε οικονομικές παραγωγικές μονάδες, όλοι έχουμε έσοδα-έξοδα, κάνουμε ισολογισμό και φορολογούμαστε με βάση τα κέρδη μας.

Σταθεροί και οριζόντιοι φορολογικοί συντελεστές. Όχι έκτακτες εισφορές, τέλη επιτηδεύματος και λοιπές ανοησίες. Ναι σε φορολόγηση μεγάλης ακίνητης περιουσίας αλλά όχι αν προκύπτει οικονομική αξιοποίησή της που δηλώνεται φανερά.

Μικρότερο κράτος, που κάνει outsource όσες περισσότερες από τις υπηρεσίες του μπορεί, με όρους που να του αποφέρουν κέρδη και να του εξασφαλίζουν τη βασική κυριότητα της υπηρεσίας.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά, φοροδιαφυγή | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
28 Ιουνίου, 2023

Η Νέα Δημοκρατία κυριάρχησε. Έκανε αυτοδύναμη κυβέρνηση για δεύτερη τετραετία. Κέρδισε το μεσαίο χώρο, έχασε από τα δεξιά της. Έπεισε στο αίτημα για ήπια διακυβέρνηση και ανάπτυξη.

Της χαρίστηκαν: πυρκαγιές στην Εύβοια, 57 νεκροί στα Τέμπη, σκάνδαλο παρακολουθήσεων, βάσιμες υποψίες για κακή διαχείριση του μεταναστευτικού, πολλές συγνώμες του Πρωθυπουργού, πολλή απογοήτευση από την περίοδο του κόβιντ.

Τα πήγε καλά στην οικονομία, στην ψηφιακή διακυβέρνηση, στη διαχείριση της πανδημίας, στην εξωτερική πολιτική και άμυνα. Στάθηκε στο σωστό πλευρό της ιστορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ουκρανικό.

Μπήκαν στη βουλή εκ νέου ακροδεξιά κόμματα. Και ένα ριζοσπαστικά αριστερό. Δεν έχασε η Νέα Δημοκρατία από αυτό ποσοστιαία.

Ο ΣΥΡΙΖΑ συρρικνώθηκε. Δεν έπεισε. Έκανε προεκλογική εκστρατεία πόλωσης και μίσους, χωρίς ουσιαστική πρόταση. Δεν το έχει πάρει χαμπάρι ακόμα, δεν έχει πάρει χαμπάρι ότι δεν αποτελεί καν προοδευτική πρόταση στον 21ο αιώνα.

Το πολιτικό σκηνικό πλέον σχεδόν μονοπωλείται από τη Νέα Δημοκρατία. Τα μονοπώλια είναι κακό πράμα.

Συντηρητικοποιήθηκε η κοινωνία ή όχι; Εγώ λέω πως όχι περισσότερο από όσο ήταν.

Ηττήθηκε η απλή αναλογική; Όχι. Τα κόμματα τη χειρίστηκαν με μικροπρέπεια μεν, αλλά μόνο επειδή ήξεραν ότι οι δεύτερες εκλογές, αυτές με την ενισχυμένη αναλογική θα έρχονταν ένα μήνα μετά.

Τι θα δούμε στο μέλλον: ένα πολιτικό σκηνικό όπου όλοι θα φιλτράρουν ό,τι κάνει η κυβέρνηση με το πιο ψιλό κόσκινο, θα υπερβάλουν βάσει του ιδεολογικού τους υποβάθρου και γι’ αυτό η κυβέρνηση δε θα χάνει πόντους. Θα είναι ένα μονότονο πολιτικό σκηνικό στη βάση του με πολλή φασαρία εξωτερικά κι ελπίζω να διατηρήσει την κεντρώα του έλξη.

Τι άλλο ελπίζω: πλήρη διάλυση ΣΥΡΙΖΑ και ανάδειξη ενός νέου κεντρώου πόλου μέσα από άτομα που να μπορούν να πείσουν ότι μπορούν να σταθούν απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ίσως κάποιον σαν το Γερουλάνο. Δύσκολα πράματα όμως, η κεντροαριστερά αυτή δεν έχει βάθος. Εκτός κι αν ξαναπάρει πίσω μεταγραφές από τη Νέα Δημοκρατία.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
17 Μαΐου, 2023

Αυτή την Κυριακή, 17/05/2023 έχουμε εκλογές, εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής, το οποίο υποστηρίζω αβάδιστα αλλά όχι αβασάνιστα. Πολύ θα ήθελα να γράψω περισσότερα από αυτό το σημείωμα που θέλω έστω να μείνει εδώ να μου θυμίζει αυτή την εποχή. Δεν προλαβαίνω να γράψω περισσότερα γιατί, πέρα από την πίεση της καθημερινής δουλειάς και τα οικογενειακά βάρη είμαι μέλος της οργανωτικής ομάδας του WordCamp Europe 2023, του μεγάλου, πανευρωπαϊκού συνεδρίου του WordPress, που διεξάγεται φέτος στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και γενικά είναι για τον κλάδο μας και την τοπική κοινότητα εξέχουσας σημασίας μα και πηγή μεγάλης υπερηφάνειας. Περισσότερο παραλήρημα για αυτό όμως αργότερα, όταν θα έχει τελειώσει και θα έχει πάει φα-ντα-στι-κά!

Σε αυτές τις εκλογές λοιπόν καταρχάς και καταρχήν συστήνω σε όλους να πάνε να ψηφίσουν. Έχουμε ακούσει τις γκρίνιες ότι κανείς δε μας εκφράζει και ότι όλοι ίδιοι είναι αλλά, ωριμάστε λίγο. ποτέ τίποτα δε θα γίνει τέλεια, ποτέ κανείς δε θα σας εκφράσει απόλυτα και, όχι, δεν είναι ίδιοι όλοι. Να πάτε να ψηφίσετε, είναι ευθύνη και ιερή δημοκρατική σας υποχρέωσή. Αν δεν πάτε, απλά δηλώνετε ότι είστε ΟΚ με όποιο άλλο αποτέλεσμα φέρουν οι υπόλοιποι. Ευχαριστούμε για αυτή την παραχώρηση, αλλά θα προτιμούσαμε να είστε κι εσείς εκεί. Η δημοκρατία είναι ένα σπορ που θέλει παρέα.

Στις πρώτες θέσεις κονταροχτυπιούνται δυο μάλλον κρατικίστικα και λαϊκίστικα κόμματα, η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ. Ανάμεσα στα δύο τα τελευταία χρόνια, από το 2015 και μετά, είδα περισσότερες αρνητικές πολιτικές από το ΣΥΡΙΖΑ και περισσότερες θετικές από τη ΝΔ, ενώ είδα και θετικές από το ΣΥΡΙΖΑ και αρνητικές από τη ΝΔ. Αλλά όχι, αυτή η διχαστική σύγκριση δε μου είναι αρκετή ώστε να γείρει την εκλογική μου ζυγαριά ιδιαίτερα προς το ένα από τα δύο. Θυμίζω ότι στις προ-προηγούμενες εκλογές ψήφισα ΠΟΤΑΜΙ, που εξέφραζε το φυσικό πολιτικό χώρο στον οποίο αισθάνομαι καλά, ενώ στις προηγούμενες λευκό.

Αυτή τη φορά θα ψηφίσω “Φιλελεύθερη Συμμαχία – Κοινωνία Αξιών“. Είναι ένα κόμμα πραγματικά φιλελεύθερο, δηλαδή υπέρ των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων, της ισότητας, της ελεύθερης αγοράς, θεσμικό, φιλοευρωπαϊκό, με ανθρώπους σοβαρούς και ιδεολόγους. Δύσκολα πράγματα να τα βρεις ταυτόχρονα στις μέρες μας. Τόσο δύσκολο που καταλαβαίνω τη δυσκαμψία που έχει ο μέσος άνθρωπος να πιστέψει ότι μπορεί και να υπάρχει. Ε, υπάρχει και μπορείς να διαβάσεις τις βασικές του θέσεις στην αρχική σελίδα του ιστοτόπου του αλλά και να ακούσεις τους υποψηφίους του να μιλάνε.

Στα θετικά του κόμματος θα συμπεριλάβω και το γεγονός ότι αυτού συν-ηγείται μια γυναίκα, η Δέσποινα Λιμνιωτάκη. Όχι ότι αυτό αρκεί για να είναι θετικό από μόνο του, αλλά είναι μια γυναίκα που αρθρώνει σοβαρό πολιτικό λόγο. Άρα χαίρομαι που βάζει ένα μικρό λιθαράκι προς μια πιο συμμετοχική και συμπεριληπτική πολιτική σκηνή.

Καλές εκλογές, λοιπόν, αν και το πιθανότερο είναι ότι νικητή δε θα έχουμε και θα υπάρξει και συνέχεια.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
29 Ιανουαρίου, 2023

Συζητιέται αυτές τις μέρες σοβαρά η εκδοχή να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση που να απαγορεύει τη σύσταση πολιτικών κομμάτων τα οποία, είτε κατασταστικά είτε μέσω της δράσης των μελών τους, απειλούν το πολίτευμα. Στόχος είναι να μην κατέλθει στις εκλογές που θα γίνουν μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 το κόμμα Κασιδιάρη. Η πρόταση έρχεται από την κυβέρνηση. Κι έρχεται και ο ΣΥΡΙΖΑ με παραπληρωματική πρόταση που λέει να απαγορευθούν και κόμματα που έχουν ρατσιστικό λόγο.

Με δυο λόγια τα δυο μεγάλα κόμματα προσπαθούν να κάνουν στη μπάντα άλλα μικρότερα κόμματα βασισμένα σε αιτιάσεις που δύσκολα στοιχειοθετούνται και μάλλον καλό κάνουν στη δημοφιλία αυτών που θέλουν να πλήξουν. Γιατί η δημοκρατία μας αυτά τα θέματα πρέπει να τα λύνει στο δημόσιο διάλογο και όχι στα δικαστήρια. Τους πολιτικούς μας αντιπάλους του κατατροπώνουμε στις εκλογές και όχι σε δικαστικές διαμάχες. Η φιλελεύθερη δημοκρατία τις ιδεολογικές διελκυστίνδες τις επιλύει ανοιχτά, κατά μέτωπο, και όχι με ντρίμπλες και αποκλεισμό πολιτικών αντιπάλων.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
31 Δεκεμβρίου, 2022

Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας δέχεται ως μέλη της μόνο ανθρώπους που φοιτούν ή έχουν αποφοιτήσει από κάποιο τμήμα πληροφορικής της χώρας μας ή είναι αναγνωρισμένο ως ισότιμο στη χώρα μας. Αυτή η νοοτροπία αντανακλά μια μικροσυνδικαλιστική και κρατικίστικη κουλτούρα για την έννοια του “Πληροφορικού”, τη στιγμή όπου η αγορά είναι γεμάτη με ανθρώπους, που δεν καλύπτουν αυτό το κριτήριο, ενώ εργάζονται τόσο σε παραγωγικές όσο και σε διευθυντικές θέσεις, που πολύ εύκολα μπορεί να θεωρηθεί ότι συνεισφέρουν στις (αντιγράφω από το όραμα της ένωσης στην ιστοσελίδα της) “προϋποθέσεις για την προαγωγή της Πληροφορικής” στη χώρα μας.

Γιατί αυτοί να μένουν έξω; Όπως είπα, μόνο συνδικαλιστικούς λόγους μπορώ να φανταστώ και δε βρίσκω τίποτα στην ένωση που να την κάνει καταστατικά ένα συνδικαλιστικό όργανο. Κι αν κατά βάθος είναι κάτι τέτοιο, τότε πολύ-πολύ κρίμα και μακριά από μένα. Εκτός κι αν οι λόγοι είναι λόγοι καθαρότητας της επιστήμης μας που μόνο οι απόφοιτοι πληρούν οπότε και πάλι μακριά από μένα, σε θρησκευτικά τάγματα δε συμμετέχω.

Τίποτα στην έννοια του πληροφορικού δεν πρέπει να τον περιορίζει σε κάποιον που απλώς κάποτε απόκτησε ένα πτυχίο. Και το λέω εγώ που έχω δύο. Ο χρόνος στην πληροφορική μετράει με τέτοια ταχύτητα, που ένα πτυχίο 10 χρόνια πριν μπορεί να μην αξίζει τίποτα σήμερα, αν ο άνθρωπος που το έχει δεν έχει κάνει κάποια σχετική διαδρομή στο χώρο. Για να μη σχολιάσω το γεγονός πάμπολλοι σχετικοί πτυχιούχοι μας πέρασαν και δεν ακούμπησαν και εργάζονται και στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα μια χαρά. Η πραγματικότητα είναι αυτή: είσαι αυτό που κάνεις.

Συνάδελφοι, ξεκολλήστε από το 1990. Και στο κάτω-κάτω τι φοβάστε; Μήπως σας πληρώσει συνδρομή μέλους κάποιος που δεν πληροί τις απόλυτες προϋποθέσεις του “καθαρόαιμου” πληροφορικού; Ή μήπως την πληρώσει κάποιος εγκάθετος που παρεισφρήσει στις τάξεις μας για να μας υπονομεύσει. Οι καιροί έχουν αλλάξει, ας αλλάξουμε κι εμείς.

ΥΓ: Και όλα αυτά με αγάπη και χωρίς να παραγνωρίζω ότι κάποιοι άνθρωποι αγαπούν το πεδίο και εργάζονται για αυτό και πέρα από τις κανονικές ώρες εργασίας του. Να, διαβάστε ας πούμε το τελευταίο τεύχος του περιοδικού Πληροφορικός που εκδίδουν (σε PDF αν έχεις το θεό σου και όχι σε κάποια ιστοσελίδα) που είναι πολύ καλό δείγμα τέτοιας δουλειάς.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά, τεχνολογία | rss 2.0 | trackback | 1 σχόλιο
27 Αυγούστου, 2022

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέδειξε εξαιρετικά λιγοστό πολιτικό ανάστημα στο θέμα των παρακολουθήσεων μέχρι τώρα. Πρώτα έθεσε την ΕΥΠ υπό την εποπτεία του, διόρισε αρχηγό της δικό του άνθρωπο, άλλαξε σημαντικές νομοθεσίες που την αφορούν. Όταν το σκάνδαλο ξέσπασε, της επέρριψε όλες τις ευθύνες. “Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε…¨, δήλωσε στο διάγγελμά του. Είναι ο ορισμός της πολιτικής ευθύνης και είναι όλη δική του. Δυστυχώς εκεί συμπυκνώνεται πολιτικά το θέμα,

Αφήνω τις δυσδιάκριτες νομικές παραφυάδες για το αν η παρακολούθηση Ανδρουλάκη ήταν συνταγματική ή όχι. Διαβάζοντας τους συνταγματολόγους και το Σύνταγμα εμένα μου μοιάζει τεχνικά αποδεκτή. Κι αν δε μπορούν οι συνταγματολόγοι να συμφωνήσουν ή να αποφανθούν ξεκάθαρα, αυτό δείχνει ότι ίσως και το θέμα δεν είναι ξεκάθαρο εκ των πραγμάτων. Ίσως είναι μια οριακή περίπτωση που, μιας και συνέβη, ίσως είναι καιρός να ξεκαθαριστεί. Ίσως είναι καιρός να γίνει και ένα ξεκαθάρισμα στην ΕΥΠ, να μάθουμε όλοι πώς λειτουργεί, να συμφωνήσουμε σε πέντε πράγματα, να διορθώσουμε και κάτι σχετικό στο Σύνταγμα, ώστε να μη μένουν αμφιβολίες.

Η δική του ευθύνη λοιπόν τελικά πουθενά. Δε γνώριζε, είπε, και το πράγμα δε σώνεται είτε γνώριζε είτε δε γνώριζε! Ή μάλλον κάπως σώνεται αν πράγματι δε γνώριζε αλλά αναλάμβανε την ευθύνη έμπρακτα. Γιατί εντωμεταξύ είχε κυβερνήσει αρχηγοκεντρικά, πατερναλιστικά και γενικά κυρίως λαϊκοδεξιά, όχι φιλελεύθερα, όπως διατεινόταν. Η μόνη τίμια κίνηση θα ήταν πρώτα απόλυτο φως στην υπόθεση κι έπειτα εκλογές. Έτσι αναλαμβάνεται η πολιτική ευθύνη.

Ο Αλέξης Τσίπρας, μέσα στην εφηβική του ανοησία έκανε μια δυο τίμιες κινήσεις. Τίμια κίνηση ήταν οι εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015. Είχε κάνει τις απύθμενης μαλακίας κατά συρροή καταστροφικές κινήσεις της εξάμηνης διαπραγμάτευση, το δημοψήφισμα, την κωλοτούμπα μετά το δημοψήφισμα. Αλλά τουλάχιστον μετά διέκρινε ότι χρειάζεται ανανέωση λαϊκής εντολής. Δεν παραδέχτηκε λάθη βέβαια. Αλλά ο λαός του έδωσε τη νέα εντολή και τον λούστηκε μετά άλλα 4 χρόνια. Αυτό πρέπει να κάνει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Θα πει κανείς, συγκρίνονται οι μαλακίες Τσίπρα του 2015 με αυτές του Μητσοτάκη τώρα; Συγκρίνονται οι δύο διακυβερνήσεις γενικότερα; Όχι, δε συγκρίνονται. Όμως αυτή είναι η έννοια της πολιτικής ευθύνης και το να τα σκατώσεις με έναν οργανισμό όπως η ΕΥΠ είναι αρκετά μεγάλο πράμα. Και είναι πολύ ΠΟΛΥ (!) μεγάλο κρίμα να βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο της επικαιρότητας ένα ζήτημα που αφορά τους ίδιους τους δημοκρατικούς θεσμούς και όχι κάποιο άλλο θέμα καθημερινής διαχείρισης.

Photo credit: European Central Bank https://www.flickr.com/photos/europeancentralbank/49237694918.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια
27 Ιουνίου, 2022

Το ζήτημα των αμβλώσεων συζητείται ξανά πολύ έντονα στις μέρες μας, με αφορμή την ανατροπή της παλαιότερης απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου, που τις καθιστούσε συνταγματικό δικαίωμα (γνωστή και ως υπόθεση Roe vs Wade). Με δυο λόγια η νομιμότητα μια άμβλωσης στις ΗΠΑ δεν είναι πλέον συνταγματικό δικαίωμα αλλά επαφίεται στη νομοθεσία της κάθε πολιτείας. Στην Ελλάδα νομιμοποιήθηκαν το 1986.

Το θέμα συζητιέται με πολύ ένταση εκατέρωθεν του Ατλαντικού, μιας και οι αμβλώσεις έχουν στάτους θεμελιώδους δικαιώματος στο φεμινιστικό κίνημα. Συμπυκνώνονται στη φράση “my body, my choice”, που συμβολίζει κάτι πραγματικά θεμελιώδες: ότι μόνος κύριος του σώματος μιας γυναίκας είναι η ίδια η γυναίκα! Μεγαλειώδες στην απλότητά του, ένα φεμινιστικό habeas corpus!

Πρόκειται όμως για κάτι τόσο απλό, όσο ένα σύνθημα επιχειρεί να συμπυκνώσει; Ο μόνος τρόπος να το προσεγγίσουμε ψύχραιμα, όπως και κάθε άλλο ηθικό ζήτημα, είναι ο αναλυτικός. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να το αντιμετωπίσουμε με καθαρά συναισθηματικό τρόπο. Στη συναισθηματική προσέγγιση θα κατηγοριοποιήσω και τη θρησκευτική, που πηγάζει από υποτιθέμενες ανώτερες δυνάμεις. Δε με αφορά, θα μπορούσε να καταλήξει σε οποιοδήποτε τυχαίο συμπέρασμα ανάλογα με την ερμηνεία που είναι διατεθειμένος να δώσει κανείς.

Η αναλυτική προσέγγιση μας καλεί να εξετάσουμε ισότιμα όλες τις πλευρές του ζητήματος πριν αποφανθούμε. Και δεν υπόσχεται τέλεια λύση. Αλλά θα έχουμε κάνει το καλύτερο δυνατόν να για να προσεγγίσουμε ένα πραγματικά ευαίσθητο ζήτημα. Ας δούμε δύο συγκρουόμενα δικαιώματα:

  • Έχει η γυναίκα δικαίωμα στο να καθορίζει το σώμα της; Οπωσδήποτε, ναι. Αυτό είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα.
  • Έχει ένα έμβρυο (δεν έχει γεννηθεί ακόμα) δικαιώματα; Πχ δικαίωμα στη ζωή; Κι αν έχει, μπορεί να τα υπερασπιστεί μόνο του;

Αν δεχτούμε τα δύο παραπάνω δικαιώματα τότε, στην περίπτωση μιας άμβλωσης έχουμε προφανώς μια σύγκρουση! Έχουμε μια γυναίκα που καθορίζει το σώμα της και ένα άλλο σώμα μέσα της, που ίσως έχει κάποια δικαιώματα αλλά δε μπορεί να τα υπερασπιστεί. Δε σας ζητώ να δεχτείτε το δεύτερο, αλλά πρέπει να το εξετάσετε πρώτα. Προσοχή, δεν εξετάζουμε αν είπε κάτι ένας θεός, ένα ιερό βιβλίο, κάποιος που αγαπάει πολύ τα παιδιά, ένας πολιτικός που τον κόπτει το δημογραφικό η οτιδήποτε άλλο σχετικό. Εξετάζουμε δύο δικαιώματα από ηθική άποψη.

Το δεύτερο, αυτό του εμβρύου, είναι κάπως δύσκολο να προσεγγιστεί. Η επιστήμη μας βοηθά λέγοντας ότι μέχρι τους 3 μήνες εγκυμοσύνης ένα έμβρυο είναι τόσο “ασχημάτιστο” ως ον, που θα μπορούσαμε να το θεωρήσουμε κάτι μη ανθρώπινο. Έναν απλό υλικό σχηματισμό. Φυσικά και αυτή η θεώρηση κάπου εδράζει. Πότε αυτή η ύλη θεωρείται άνθρωπος;

Μπορεί κανείς να πει ότι από τη στιγμή της σύλληψης ο σχηματισμός αυτός είναι ένας ισότιμος άνθρωπος με όλα του τα δικαιώματα. (ΟΚ δε φτάνω τόσο πίσω, στη γελοιότητα, να θρηνήσω για κάθε χαμένο σπέρμα.) Άλλος μπορεί να πει ότι μέχρι να σχηματιστεί ένας εγκέφαλος το έμβρυο δεν είναι τίποτα. Παράλλος μπορεί να πει ότι μέχρι να βγει από την κοιλιά της μητέρας του και πάλι δεν είναι τίποτα, τίποτα περισσότερο από ένα μέλος του κορμιού της (που μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει).

Προσεγγίζοντάς, λοιπόν, αναλυτικά το πρόβλημα βλέπουμε ότι αναδύεται ένα άλλο, ηθικόφιλοσοφικό. Δεν υπάρχει απόλυτη απάντηση ως προς το πότε ένας υλικός σχηματισμός θεωρείται άνθρωπος με πλήρη δικαιώματα. Η θρησκεία θα μπορούσε να συντρέξει με εύκολες απαντήσεις, αλλά οι εύκολες απαντήσεις αφήνουν πολύ χώρο για ολισθήματα. Πότε γίνεται, λοιπόν, ένα έμβρυο άνθρωπος; Άνθρωπος με δικαιώματα.

Τι μας σταματά από το να θεωρήσουμε ένα έμβρυο καθόλη τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης ως μια απλή μάζα ύλης, ένα μέλος του σώματος ενός άλλου ανθρώπου, που είναι δικαίωμά του να το κάνει ό,τι θέλει στην προσπάθειά του να καθορίσει τη ζωή του και να επιδιώξει την ευημερία του; Σίγουρα η ενστικτώδης αίσθηση είναι ότι αυτή η μάζα ύλης έχει όψη ανθρώπινη και μάλιστα μια όψη με την οποία σχεδόν όλοι συνδεόμαστε με τρυφερά αισθήματα: είναι σχεδόν ένα μωρό. Επιπλέον υπάρχει η αίσθηση ότι αυτή η μάζα ύλης έχει μια ανθρώπινη προοπτική: να μεγαλώσει, να εξελιχθεί όπως κάθε άλλος άνθρωπος,  να ζήσει τη ζωή του όπως μπορεί καλύτερα.

Το πρόβλημα κάνουν ακόμη πιο δύσκολο πολλές ειδικές περιπτώσεις. Ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες σε πολύ μικρή ηλικία, βιασμοί που οδηγούν σε εγκυμοσύνη, εγκυμοσύνες που η επιστήμη διαγιγνώσκει ότι θα καταλήξουν σε ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα υγείας, σε ανθρώπους που πιθανώς δε θα έχουν πολλές ευκαιρίες να ευημερήσουν ή θα αποτελέσουν μεγάλο βάρος στο κοντινό τους περιβάλλον. (Κάποιος θα αναφέρει εδώ ότι προσεγγίζουμε έτσι την ευγονική, ένα άλλο τεράστιο ηθικό πρόβλημα, που δεν αγγίζω εδώ.)

Μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα όμως περιπτωσιολογικά; Μπορούμε να βρούμε μια φόρμουλα όπου να διαπιστώνει πότε μια εγκυμοσύνη εμπίπτει στις παραπάνω περιπτώσεις και άρα τότε να είναι μόνο νόμιμη μια άμβλωση; Ποια ανθρώπινη συλλογιστική μπορεί να το κάνει αυτό και, στην αντίθετη περίπτωση, πώς μπορεί να αποφανθεί ότι μια άμβλωση είναι παράνομη και να υποχρεώσει μια γυναίκα να την ολοκληρώσει;

Πώς μπορείς καν να υποχρεώσεις μια γυναίκα να ολοκληρώσει μια εγκυμοσύνη; Απομακρύνοντάς της ίσως κάθε πρόσβαση σε αξιοπρεπή και νόμιμη ιατρική υπηρεσία άμβλωσης; Κάτι που έχει αποδειχτεί ότι απλά αυξάνει δραματικά την ανάπτυξη των παράνομων και ιατρικά επικινδυνότερων λύσεων;

Κάπου εδώ η αναλυτική μου προσέγγιση αρχίζει και γίνεται κουβάρι που δεν έχω την αίσθηση ότι μπορεί να λυθεί. Φτάνει στο σημείο να διατυπώσει το πρόβλημα, αλλά δε μπορεί να το απαντήσει. Αλλά το διατυπώνει διεξοδικά και χωρίς να μένει στα συνθήματα. Η τελική απάντηση λοιπόν, θα πρέπει να είναι τέτοια που να αντανακλά την κουλτούρα της εποχής μας. Και καλά θα κάνει να είναι μια τίμια και ανθρώπινη απάντηση, που να έχει λάβει στα σοβαρά κάθε πλευρά του προβλήματος.

Η δική μου προσέγγιση θα ήταν αυτή στην κατεύθυνση της μεγιστοποίησης του δυναμικού για ανθρώπινη ευημερία. Η ιδανική κατάσταση θα ήταν αυτή όπου οι πραγματικά προβληματικές εγκυμοσύνες δεν υπάρχουν και οι απλώς ανεπιθύμητες μπορούν να ολοκληρωθούν χωρίς μεγάλο προσωπικό κόστος στη γυναίκα. Αλλά ιδανικός κόσμος δεν υπάρχει και θα πρέπει να προσαρμοζόμαστε στην πραγματικότητα.

Το κοντινότερο στο ιδανικό που μπορούμε να προσεγγίσουμε ως πολιτική είναι καταρχάς το ιατρικά ασφαλές. Να στοχεύσουμε δηλαδή σε μια πολιτική που να κάνει απλά και τυπικά αποδεκτή μια άμβλωση στους πρώτους 3 μήνες (μέχρι τότε η επέμβαση θεωρείται πολύ ασφαλής και αυτό που αφαιρείται είναι κάτι επαρκώς μακρινό από άνθρωπος) και ταυτόχρονα να παρέχει όλα τα εχέγγυα, ώστε μια γυναίκα που φοβάται τις επιπλοκές στους επόμενους μήνες να στηριχθεί επαρκώς και να το κάνει.

Το πραγματικά δύσκολο ερώτημα: νόμιμη η άμβλωση σε οποιοδήποτε μήνα εγκυμοσύνης; Ναι. Το λέω με απίστευτη δυσκολία, με τεράστια συναισθηματική φόρτιση, με κόμπο στο λαιμό! Και θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ένας άνθρωπος, για να φτάσει σε μια τέτοια απόφαση, πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα να επωμιστεί ένα τεράστιο συναισθηματικό κόστος και πιθανώς κόστος υγείας. Επίσης το λέω με την ελπίδα ότι αυτές οι περιπτώσεις είναι ελάχιστες και με λίγο καλύτερη ενημέρωση πάνω στο θέμα θα γίνουν ακόμη πιο λίγες. Στην τελική αν κάποια γυναίκα βρίσκεται ήδη στον 8ο μήνα, ας της δώσουμε ό,τι χρειάζεται (και το εννοώ αυτό) ώστε να αντέξει άλλον ένα, να γεννήσει το παιδί και να το δώσει στη φροντίδα του κράτους. Ας πάρει την απόφασή της ξέροντας ότι έχει επιλογή ουσιαστική!

Αφήνω λίγο την αναλυτική προσέγγιση και σε προσωπικό τόνο θέλω να πω ότι η γέννηση ενός παιδιού είναι από τα πιο καταπληκτικά πράγματα που μπορεί να ζήσει κανείς. Η ρημάδα η ζωή έχει δυσκολίες και η ελευθερία μας έχει ευθύνες. Και τη θέλουμε την ελευθερία μας. Εύχομαι κάθε ελεύθερη απόφασή μας να μπορεί να γίνεται υπό όρους καλών επιλογών και όχι εκβιαστικών λύσεων.

Θα ήθελα να φτάσουμε σε ένα επίπεδο κοινωνίας όπου κάθε εγκυμοσύνη να μην έχει την ανάγκη να θεωρηθεί τόσο ανεπιθύμητη ώστε να πρέπει να διακοπεί. Προσωπικά δε μπορώ να αντέξω την ιδέα της αφαίρεσης ενός εμβρύου πχ 7-8 μηνών και της βίαιης διακοπής της όποιας ζωής του. Στους 7-8 μήνες άλλα παιδιά γεννιούνται και ζουν κανονικά. Θα προτιμούσα να προσφέρω ένα παλάτι στην όποια γυναίκα επιλέξει να γεννήσει ένα μωρό και θα της έδινα και ένα γερό επίδομα για ένα χρόνο μετά και όποια άλλη στήριξη χρειάζεται, ως στήριξη που έφερε έναν άνθρωπο σε αυτή την κοινωνία κι ας τον παραχωρούσε στη δημόσια φροντίδα την ημέρα που αυτός γεννήθηκε. Αλλά δε θα μπορούσα και να την υποχρεώσω να το κάνει.

ΥΓ1: Μερικά επιπλέον ζητήματα που μπαίνουν στη συζήτηση είναι ο ρόλος του άντρα-πατέρα. Έχει λόγο σε όλο αυτό; Ναι, αλλά όχι τον τελικό. Είπαμε habeas corpus. Δε μπορεί να υποχρεώσει ούτε τη γέννα ούτε και την άμβλωση. Σε κάθε περίπτωση έχει επιλογή και η αρχική του πράξη ήταν πάντοτε με επίγνωση της ευθύνης.

ΥΓ2: Ηθική συνείδηση γιατρού. Μπορεί να αρνηθεί ένας γιατρός να κάνει μια άμβλωση; Ναι. Στα όρια μετά τους 3 μήνες θα πρέπει να μπορεί. Δεν υπάρχει κάποιο ιδανικό όριο. Το όριο θα πρέπει να μπει κάπου όπου να είναι πρακτικά εφαρμόσιμο.

εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback | καθόλου σχόλια