Τάκης Μπουγιούρης

Μια σύγχρονη τραγωδία. Δύο κόσμοι συγκρούονται. Μια οικογένεια διαλύεται! Μια νέα, πολλά υποσχόμενη, τεχνολογία ανατέλλει. Είναι η κοινωνία έτοιμη να την κατανοήσει και να την αποδεχτεί; Η συνέχεια στις οθόνες σας… Το νορβηγικό σινεμά στα καλύτερά του!

Thanks to jhug.gr. Γέλασα πολύ!

Πρόσφατα μάθαμε ότι η Google εξαγόρασε την On2, μια εταιρεία που ανέπτυξε έναν – κατά τα φαινόμενα – καλό codec για video, τον VP8. Το Free Software Foundation έστειλε επιστολή-παράκληση στη Google να ανοίξει των κώδικα του codec αυτού. Με άλλα λόγια να δώσει για πρώτη φορά στην ιστορία του διαδικτύου έναν τρόπο ανοικτό, επεκτάσιμο και δωρεάν για την κωδικοποίηση και την παραγωγή του video στο internet. Γιατί αυτό που βλέπεις τα τελευταία χρόνια δεν είναι έτσι. Για να μπορέσεις να το δεις χρειάζεσαι ένα πρόσθετο, το Flash! Δε σου αρκεί, δηλαδή, ο browser σου. Και οι browsers μέχρι τώρα αρνούνταν να ενσωματώσουν παράνομα τρόπους αναπαραγωγής video ή να πληρώσουν για αυτούς! Η Google μπορούσε να το κάνει, όχι μόνο γιατί εξαγόρασε την On2, αλλά, κυρίως, γιατί το μεγαλύτερο μέρος του internet video περνάει από το Youtube κι επομένως μπορεί έμμεσα να "επιβάλλει" τεχνολογίες αν το θελήσει.

Και το θαύμα έγινε! Η Google εισάκουσε τις παρακλήσεις του FSF και άνοιξε τον VP8. Μάλιστα, με μία από τις πιο ελεύθερες άδειες ανοικτού λογισμικού (την BSD). Το project αυτό ονομάστηκε WebM. Γιατί είναι αυτό σημαντικό; Γιατί ο browser σου θα παίζει video ακόμη και αν δεν έχεις FLash. Γιατί αυτό θα είναι εμπεδωμένη τεχνολογία της HTML5, της επερχόμενης νέας τεχνολογίας περιεχομένου για το internet. Γιατί ο Flash δεν είναι ανοικτή τεχνολογία αλλά ανήκει στην Adobe. Γιατί το video αυτό θα μπορεί να συνεργάζεται και να ανταλλάσσει πληροφορία με την υπόλοιπη ιστοσελίδα/εφαρμογή που το περιέχει. Και αυτό θα είναι απόλυτα νόμιμο. Γιατί θα μπορεί ο καθένας να το κάνει απόλυτα νόμιμα και με ανοικτά εργαλεία. Γιατί θα μπορεί ο καθένας να αναπτύσσει εντελώς καινούριες online εφαρμογές, που να ενσωματώνουν ουσιαστικά το video και όχι να το παρουσιάζουν απλά ως "ένθετο" (όπως με το Flash). Αυτό είναι καλό πράγμα, σου λέω!

Ο Firefox, η Opera και, φυσικά, o Chrome συνεργάζονται απευθείας με το WebM project και σύντομα θα ενσωματώσουν τη νέα τεχνολογία. Η Microsoft ανακοίνωσε (Ω!) ότι ο Internet Explorer 9 θα υποστηρίζει κι αυτός τον VP8! Είναι πραγματικά μια μεγάλη μέρα για το internet… Μπράβο Google, μπορούσες και το έκανες πράξη. Μόνο όφελος μπορείς να έχεις από αυτό. Περιμένουμε την HTML5 με ακόμη μεγαλύτερη αγωνία πλέον. O κόσμος δεν έχει παρά να ελπίζει και κάτι αντίστοιχο και με το audio!

ΥΓ1: Για να δείτε τι πάει να πει video χωρίς Flash μπείτε για παράδειγμα στην ιστοσελίδα videojs.com και δείτε το παράδειγμα στην αρχή της.Το video το παίζει ο browser σας (αν υποστηρίζει "αρκετή" HTML5) και όχι ο Flash.

ΥΓ2: Ένας άλλος υποψήφιος ανοικτός video codex μέχρι τώρα ήταν ο Theora αλλά η Google δεν τον προτιμούσε γιατί τον θεωρούσε βαρύ για internet video.

Η ιστορία των ηλεκτρονικών υπολογιστών είναι από επιστημονική άποψη μακριά. Μετριέται σε αιώνες. Σίγουρα, την τελευταία 50ετία είναι ολοένα και πυκνότερη. Αναρωτήθηκες, όμως, πότε ο άνθρωπος συνέλαβε τη χρήση τους όπως την ξέρουμε σήμερα; Εννοώ, τη χρήση του προσωπικού υπολογιστή όπως τον χρησιμοποιούμε στις μέρες μας (το 2010) με το διαδίκτυο, την επικοινωνία, την συνεργασία με άλλους ανθρώπους και άλλους προσωπικούς υπολογιστές. Η απάντηση είναι "το 1962". Τότε έγινε η πρώτη πραγματικά ενδελεχής και πρωτοποριακή περιγραφή και η πρώτη υλοποίηση ακολούθησε το 1968. Ναι! Αφού θα διάβασες για τη γέννηση του προσωπικού υπολογιστή με γραφικό περιβάλλον, κάθησε αναπαυτικά, γιατί σου υπόσχομαι, αν έχεις έστω και τον ελάχιστο θαυμασμό για τις δυνατότητες που σου δίνει το μηχάνημα που έχεις μπροστά σου αυτή τη στιγμή, σε λίγο θα σου κοπεί η ανάσα.

Το 1962, στο πανεπιστήμιο του Stanford στις ΗΠΑ γράφτηκε και εκδόθηκε ένα πρωτοποριακό επιστημονικό άρθρο από τον Douglas Engelbart με τίτλο "Augmenting Human Intellect". Για να μη στα πολυλογώ να τι οραματίστηκε και αργότερα σχεδίασε και υλοποίησε για πρώτη φορά ο επιστήμονας αυτός (παρμένο από το ίδιο το άρθρο του 1962):

By “augmenting human intellect” we mean increasing the capability of a man to approach a complex problem situation, to gain comprehension to suit his particular needs, and to derive solutions to problems. Increased capability in this respect is taken to mean a mixture of the following: more-rapid comprehension, better comprehension, the possibility of gaining a useful degree of comprehension in a situation that previously was too complex, speedier solutions, better solutions, and the possibility of finding solutions to problems that before seemed insoluble. We do not speak of isolated clever tricks that help in particular situations. We refer to a way of life in an integrated domain where hunches, cut-and-try, intangibles, and the human “feel for a situation” usefully coexist with powerful concepts, streamlined terminology and notation, sophisticated methods, and high-powered electronic aids.

Για πρώτη φορά στην ιστορία ένας άνθρωπος αναγνωρίζει την άμεση επίδραση που οι υπολογιστές μπορεί επιφέρουν στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Μπορούν να "επαυξήσουν την ανθρώπινη διάνοια". Όχι να βοηθήσουν στην επίλυση δύσκολων μαθηματικών προβλημάτων. Όχι να σπάσουν στρατιωτικούς κώδικες κρυπτογράφησης. Όχι να επανδρώσουν μεγάλα πανεπιστήμια και διαστημικούς οργανισμούς. Αλλά να βοηθήσουν τον άνθρωπο "να κατανοεί βαθύτερα και να επιλύει καλύτερα και γρηγορότερα" οποιοδήποτε πρόβλημα καλείται να αντιμετωπίσει. Αν αυτό δεν είναι διορατικό και, ταυτόχρονα, ανθρωπιστικό, τότε τι είναι!

Ο Douglas Engelbart προσπάθησε για χρόνια μετά το άρθρο αυτό να υλοποιήσει το όραμά του αλλά με πολλές δυσκολίες στη χρηματοδότηση που κατέληγαν σε αποτελέσματα μικρής κλίμακας. Μέχρι το 1968. Εκείνη τη χρονιά πήρε τη χρηματοδότηση που ήθελε (κυρίως από στρατιωτικά κονδύλια – πολλές από τις πρώτες σημαντικές εξελίξεις στο χώρο της πληροφορικής οφείλονται σε αυτά) και κατάφερε να σχεδιάσει και να υλοποιήσει στο Stanford το, θρυλικό πια, NLS (Online System). Το NLS ήταν ένας κεντρικός υπολογιστής που μπορούσε να διασυνδέσει μεταξύ τους μέχρι 16 χρήστες στα τερματικά των γραφείων τους και να τους παράσχει διάφορες υπολογιστικές δυνατότητες. Αυτοί ήταν οι περιορισμοί του υλικού της εποχής. Μερικές από αυτές τις δυνατότητες ήταν: συγγραφή αρχείων με κείμενο και εικόνα, σύνδεσμοι ανάμεσα στα αρχεία (links), κρυμμένη σημασιολογία επί των κειμένων (hypertext), εκτέλεση πολλαπλών ταυτόχρονων προγραμμάτων, συνεργασία ανάμεσα στους χρήστες, video conferencing και ένα ποντίκι (mouse). Καλά άκουσες! Και, μάλιστα, το ποντίκι είναι το πρώτο ποντίκι στην ιστορία και είχε τρία κουμπιά.

Ήταν μια επανάσταση. Μέσα σε ένα άρθρο και σε μία υλοποίηση, πολλά χρόνια πριν τα PC και το internet, καθόρισε τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή στην καθημερινότητά μας και την επίδραση που θα μπορούσε να έχει στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Δε θα ήταν δυνατόν τότε να προβλέψει την έκταση που αυτό θα λάμβανε στο μέλλον αλλά προσδιόρισε με σαφήνεια και εντυπωσιακή πληρότητα τον τρόπο.

Κι ύστερα ήρθε "το demo". Αυτό που ονομάστηκε "The mother of all demos" (κι εγώ το απέδωσα ως το "υπέρτατο demo όλων των εποχών"). Και μάλλον είναι! Στις 9 Δεκεμβρίου του 1968 στο Stanford ο Douglas Engelbart παρουσίασε το σύστημα που υλοποιούσε τις ιδέες του άρθρου του 1962 μπροστά σε ένα μεγάλο και αποσβολωμένο κοινό. Το εκπληκτικό είναι ότι το video του demo αυτού όχι απλά σώζεται ακόμη σήμερα αλλά και είναι κοινά διαθέσιμο στο διαδίκτυο. Απολαύστε το σε μεγάλη ανάλυση (με μέτριο ήχο) εδώ. Είναι μιάμιση ώρα που αξίζει να χάσεις από τη ζωή σου! Αν είσαι και πληροφορικάριος και δεν το έχεις δει τότε είναι σα να ήσουν σαν κάποιος αρχαιολόγος που δεν έχει δει το video με τα αποκαλυπτήρια της Ακρόπολης, αν ποτέ είχε μαγνητοσκοπηθεί κάτι τέτοιο. Οι παρακάτω εικόνες θα σου δώσουν μια γεύση (αλλά πρέπει… οφείλεις να το δεις):

Βλέπεις σωστά, δε σε γελούν τα μάτια σου. Ο άνθρωπος διαθέτει πληκτρολόγιο, ποντίκι, ανοιγοκλείνει έγγραφα, κάνει copy-paste, δημιουργεί και χρησιμοποιεί συνδέσμους ανάμεσα σε αυτά, οργανώνει την πληροφορία σημασιολογικά κι ακόμη κάνει video conference με ένα συνάδελφό του, ο οποίος κάθεται στο δικό του τερματικό. Στέκομαι με δέος μπροστά στην πρόταση με την οποία ανοίγει την παρουσίασή του και περιγράφει το μέλλον:

What if in your office, you as an intellectual worker were supplied with a computer display, backed up by a computer that was alive for you all day and was instantly responsible to how action you had, how much value could you derive from that?

Πού έπεσε έξω το όλο εγχείρημα; Ήταν ένα μονολιθικό σύστημα, της εποχής που η υπολογιστική ικανότητα των μηχανών ήταν χαμηλή και πανάκριβη και οι μηχανικοί σχεδίαζαν τεράστιους υπολογιστές στους οποίους οι χρήστες συνδέονταν για να κάνουν τις εργασίες τους. Λίγο αργότερα άρχισε να είναι εφικτή, να υλοποιείται και να ωριμάζει η ιδέα του μικρο-υπολογιστή που οδήγησε στον προσωπικό υπολογιστή, το PC και το internet! Ακόμη, ήταν αρκετά ζόρικο στην εκμάθηση. Παρολαυτά, η ιστορία έγραψε ότι ο πρώτος προσωπικός υπολογιστής, ο Xerox Alto, από το NLS εμπνεύστηκε την ύπαρξή του και μάλιστα αυτή η φανταστική εφεύρεση, το ποντίκι, πέρασε στη Xerox από το Stanford, όταν πήγαν εκεί άνθρωποι από το project του NLS.

Βλέποντάς, όμως, το Douglas Engelbart, στο demo του να κάθεται μπροστά στο NLS με αυτό το ήρεμο χαμόγελο, με τα δύο χέρια εκατέρωθεν του πληκτρολογίου, το ένα στο ποντίκι και το άλλο στα πλήκτρα ελέγχου, μου θυμίζει τόσο έντονα τη στάση που συνήθως έχω κι εγώ και τόσοι άλλοι σήμερα μπροστά στις οθόνες μας, έτοιμοι να κλικάρουμε εδώ κι εκεί, ψάχνοντας για πληροφορία και αγωνιώντας να παράγουμε κάτι καινούριο… που ανατριχιάζω. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για έναν επιστήμονα-οραματιστή από αυτούς που κοιτούν με το ένα μάτι την επιστήμη και με το άλλο την ανθρωπότητα.

Πριν από μερικές ημέρες ανακοινώθηκε το βραβείο Turing 2009 (είναι κάτι σαν το Νόμπελ Πληροφορικής, για να καταλάβεις). Δόθηκε στον Charles P. Thacker για την πολύχρονη και σημαντική προσφορά του στην Πληροφορική. Η προσφορά του αυτή συμπυκνώνεται ουσιαστικά στο "σχεδιασμό του πρώτου σύγχρονου προσωπικού υπολογιστή", αυτού στην οθόνη του οποίου τώρα κάθεσαι εσύ μπροστά και ανεβοκατεβάζεις παράθυρα στο desktop με το ποντίκι σου. Ο τρόπος λειτουργίας του, το γραφικό περιβάλλον το ίδιο, το παραθυρικό περιβάλλον (windows), το ποντίκι, η επιφάνεια εργασίας (desktop), όλες αυτές οι έννοιες απέκτησαν υπόσταση σχεδόν όπως τις γνωρίζουμε σήμερα το 1972-1973 στο Ερευνητικό Κέντρο της Xerox στο Palo Alto με τον θρυλικό Xerox Alto, ένα PC που για πρώτη φορά στην ιστορία τις συμπεριλάμβανε και τις υλοποιούσε! Ο Xerox Alto διέθετε πλήθος εφαρμογών, όπως επεξεργαστή κειμένου, πρόγραμμα ζωγραφικής, αποστολέα email, ακόμη και παιχνίδια. Όλη η σύλληψη ήταν εκεί από την αρχή.

Είναι περιττό να πούμε πως οτιδήποτε αναπτύχθηκε στη συνέχεια στο χώρο των προσωπικών υπολογιστών έχει αντιγράψει ή δανειστεί κάτι από αυτό το μακρινό πρόγονο, που ο Charles P. Thacker σχεδίασε. Η Apple πήρε άδεια από τη Xerox για να αντιγράψει το παραθυρικό περιβάλλον στη Lisa, το πρώτο PC που κατασκεύασε και στη συνέχεια εξελίχθηκε στα πασίγνωστα Macintosh. Οι υπόλοιποι τη μιμήθηκαν (SUN κλπ). Η Microsoft ακολούθησε πολύ αργότερα. Ο Xerox Alto ήταν πραγματικά ένας πρωτοποριακός υπολογιστής που τελικά άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τη "μηχανή", την έκανε πιο φιλική στον άνθρωπο και έστρωσε το δρόμο για αυτό που αποτελεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής σήμερα. Τραγική ειρωνεία: Η Xerox φοβούμενη από παλαιότερες αποτυχίες στο χώρο φοβήθηκε να συνεχίσει με το εγχείρημα κι έτσι ο Alto κατασκευάστηκε σε λίγα κομμάτια αλλά ποτέ δεν τέθηκε σε μαζική παραγωγή και δεν διατέθηκε στην αγορά. Τα κομμάτια αυτά τα πήραν μεγάλα πανεπιστήμια και δημόσιοι οργανισμοί των ΗΠΑ. Η ιστορία, όμως, είχε γραφτεί.

O περί ου ο λόγος Xerox Alto και μερικές από τις εφαρμογές του.

Περισσότερες εικόνες που κόβουν την ανάσα εδώ (DigiBarn Computer Museum – lol, κάνε μια βόλτα).

ΥΓ: Την επόμενη φορά θα σου πω πώς γεννήθηκαν οι βασικές έννοιες του internet, που προηγούνται ακόμη και αυτού του Xerox Alto του 1972!

Μια φορά κι έναν καιρό μάθαινα να προγραμματίζω. Τώρα ακόμη μαθαίνω. Αλλά τότε μάθαινα τα πάντα από την αρχή. Ακόμη και το πώς να βάζω όμορφα κενά ανάμεσα στις ακατάληπτες λέξεις για να είναι ευανάγνωστες, με spaces, φυσικά, και όχι tabs, το πώς να αφήνω κενές γραμμές ανάμεσά τους, για τον ίδιο λόγο, το πού να βάζω τα άγκιστρα πριν ή μετά την αλλαγή γραμμής, και άλλα πολλά παρόμοια ουσιώδη. Έψαξα πολύ καιρό να βρω τους χρωματισμούς που θα έκαναν τον κώδικά μου ομορφότερο από όλων των άλλων κι έψαξα πολλούς επεξεργαστές κειμένου που να κάνουν τη ζωή μου εύκολη. Όχι, ποτέ δεν κατέληξα στο Vim, να με συγχωρείτε. Για την ακρίβεια ο καλύτερος text editor δεν είναι δωρεάν και λέγεται EditPlus, εκτός κι αν θες ένα IDE, οπότε πάρε Eclipse.

Σε όλη αυτή την αναζήτηση ένα πράγμα ήταν σίγουρο. Η γραμματοσειρά ήταν Courier New! Έτσι μας την παρέδωσαν οι παλιότεροι κι έτσι τη δεχτήκαμε κι εμείς, με μικρές παρεκκλίσεις σε σπάνιες περιπτώσεις προς Terminal ή κάτι παρόμοιο.  Πάααντοτε fixed-width, το δίχως άλλο. Η Courier New είναι για τον κόσμο (τον σοβαρό, όχι τους άλλους τους ανόητους) που γράφει κώδικα κάτι σαν τα παλιά Καρέλια για τους παππούδες στο καφενείο. Τι άλλο να καπνίσουν; Δεν έχουν κι άδικο βέβαια πολύ, μιας και είναι μια γραμματοσειρά καθαρή, εξαιρετική για αυτό το σκοπό και τον υπηρετεί καλά χρόνια τώρα.

Μάλλον η στροφή στα 30 θα φταίει, λοιπόν, που αποφάσισα να λοξοδρομήσω από τον ορθόδοξο δρόμο και να αναζητήσω την τύχη μου σε άλλα λιβάδια. Και να που σε ένα blog διαβάζω πριν λίγο καιρό για την Consolas της Microsoft – ωιμέ – που δεν είναι καν μέσα στα Windows – αλί – αλλά πρέπει να την κατεβάσεις ειδικά – τρις αλί – αλλά δόξα τω θεώ δωρεάν! Διαβάζω, δοκιμάζω και πιστεύω! Ένας νέος κόσμος προγραμματισμού ανοίχτηκε μπροστά στα μάτια μου ξαφνικά. Η Courier New πέθανε, για μένα, ζήτω η Consolas! Που είναι μια γραμματοσειρά με λίγη καμπύλη, με στάνταρ πλάτος ανά χαρακτήρα μεν αλλά που εκμεταλλεύεται το ClearType των Windows. Ιδού τι βλέπω πια όλη μέρα:

Όχι κι άσχημα! Κι αυτή είναι η συμβουλή μου προς εσένα, νεαρέ, εκκολαπτόμενε developer, αλλά και προς εσένα παλιέ, παραδοσιακέ κωδικατζή: να μη φοβάσαι να πειραματίζεσαι και να δοκιμάζεις καινούρια πράγματα. Γιατί ποτέ δεν ξέρεις πότε θα εκπλαγείς. Ο κόσμος της πληροφορικής είναι γεμάτος από γραμματοσειρές και χρώματα. Σύντομα θα σου περιγράψω πώς άλλαξα και πληκτρολόγιο (τι άλλο με περιμένει, άραγε;) μαζί με οδηγίες για το πώς να το κάνεις κι εσύ!

Με ιδιαίτερη περηφάνια, για να μην πω στόμφο, η Oracle, ένας μεγιστάνας της παγκόσμιας αγοράς πληροφορικής με έμφαση στα συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι εξαγοράζει τη Sun Microsystems, έναν άλλο μεγιστάνα, για 4,7 εκατομμύρια δολλάρια. Προκαλεί τη θυμηδία η άγρια χαρά της Oracle για τη συμφωνία αυτή, που δεν παραλείπει να την πανηγυρίζει όσο πιο φανταχτερά επιτρέπει το μίνιμαλ website της, στην πρώτη του σελίδα. Κάπως έτσι:

Κι ενώ η συμφωνία κατακυρώθηκε από τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές ήρθε η Ευρωπαϊκή Ένωση να βάλει τη δική της τάξη στα πράγματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού πάγωσε την εξαγορά εξετάζοντας τις επιπτώσεις που πιθανόν να έχει αυτή στην αγορά της πληροφορικής σχετικά με το λογισμικό βάσεων δεδομένων MySQL που η Oracle παίρνει μαζί με τη Sun. Βλέπετε, η MySQL είναι ένα δωρεάν λογισμικό που αναπτύσσεται από μια άλλη εταιρεία την AB και αυτή η τελευταία εξαγοράστηκε πρόσφατα από τη Sun. Και η Oracle κατασκευάζει κι αυτή βάσεις δεδομένων. Επί πληρωμή όμως. Κουβάρι!

Πάμε πάλι. H Oracle κατασκευάζει ένα από τα μεγαλύτερα συστήματα βάσεων δεδομένων και το πουλάει. Η MySQL είναι ένα ανοιχτό (σχεδόν, τελοσπάντων) και δωρεάν σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων που χρησιμοποιείται σε τεράστια κλίμακα σε ολόκληρο τον κόσμο (για παράδειγμα, πολλά, αν όχι τα περισσότερα, websites που κοιτάτε καθημερινά έχουν από πίσω τους μια τέτοια). Άρα η Oracle και η MySQL είναι ανταγωνιστικές! Η Sun εξαγοράζει την εταιρεία που αναπτύσεει τη MySQL (την AB). Η Oracle εξαγοράζει με τη σειρά της τη Sun. Άρα η Oracle έχει πλέον τη MySQL υπό τον έλεγχό της και μπορεί να τη συνεχίσει, να τη σταματήσει, να την τροποποιήσει ή να την ονομάσει "Μπάμπη" άμα θέλει.

Έτσι, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπήκε στη μέση και είπε στην Oracle ότι, αν για να προωθήσει τη δική της βάση δεδομένων δε δώσει πρώτα τα απαραίτητα εχέγγυα που εξασφαλίζουν ότι η ευρύτατη χρήση της MySQL στην αγορά δε θα παρακωλυθεί από το νέο της ιδιοκτήτη, τότε δε θα επιτρέψει την ολοκλήρωση της εξαγοράς. Η Oracle πρέπει να δεσμευθεί ότι θα συνεχίσει να την αναπτύσσει, να την εξελίσσει, να την υποστηρίζει και να τη δίνει δωρεάν. Το μέγεθος του προβλήματος που θα δημιουργηθεί σε περίπτωση που η Oracle εξαφάνισει τη MySQL θα είναι τεράστιο – τέτοια είναι η κλιμακα στην οποία αυτή χρησιμοποιείται σήμερα.

Ως developer της Java (πολύ σημαντική τεχνολογία της Sun) αλλά και χρήστης της MySQL ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για την εξέλιξη του συγκεκριμένου θέματος. Και είναι αλήθεια ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δε δείχνει να βιάζεται να πάρει αποφάσεις, μάλιστα σε βαθμό που η προς εξαγορά εταιρεία να χάνει μέρος της αξίας και των ανθρώπων της εξαιτίας της εκκρεμμούς κατάστασης. Προς το παρόν η Oracle υπόσχεται ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσει ενεργά και να διαθέτει δωρεάν τη MySQL. Ποιος ξέρει, ίσως και ένα μέρος της τεχνολογίας των βάσεων δεδομένων της Oracle περάσει και στη MySQL – αυτό θα ήταν ευχής έργον και προς όφελος της ίδιας της Oracle που θα παρέχει κι άλλες επι πληρωμή υπηρεσίες. Αναμένουμε τις εξελίξεις…

Προσθήκη (21-01-2010):
Και εγένετο το μεγάλο deal!

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στη βασική θεωρία της δε χαρίζει κάστανα. Το βλέπουμε και τώρα με την οικονομική επιτήρηση της Ελλάδας. Όταν κάτι πέσει στην αντίληψή της θα το βάλει στο μάτι και θα εξαντλήσει κάθε περιθώριο ωσότου πειστεί ότι οι νόμοι της εφαρμόζονται πιστά. Πριν από 10 χρόνια κατηγόρησε τη Microsoft (τη γνωστή) ότι παραβιάζει τη νομοθεσία περί υγιούς ανταγωνισμού και μονοπωλίου, επειδή εκμεταλλεύεται την εξέχουσα θέση που κατέχει στην αγορά επιβάλλοντας έμμεσα το δικό της browser, τον Internet Explorer (μπλιαχ και αηδία – μα, αφού ξέρεις take back the web), εφόσον τον παρέχει ενσωματωμένο στο λειτουργικό της σύστημα.

Αυτή ήταν ανέκαθεν μια πάγια τακτική της Microsoft. Να "δένει" τους χρήστες με το λογισμικό της με κάθε τρόπο (π.χ. αρχεία MS Office). Ως εταιρεία έπραττε λογικά, στην κατεύθυνση της μέγιστης κερδοφορίας. Έτσι, τα Windows, το λειτουργικό της σύστημα, ερχόταν με μια ποικιλία ενσωματωμένων μικρών ή μεσαίων βοηθητικών προγραμμάτων, όπως ο Internet Explorer. Τα Windows, όμως, έφτασαν κάποια στιγμή σχεδόν να μονοπωλούν την αγορά των λειτουργικών συστημάτων και, επομένως, ό,τι περιείχαν να επιβάλλεται πρακτικά στους χρήστες τους και σε όλη την αγορά. Ο ανταγωνισμός, βασικό στοιχείο μιας υγιούς ελεύθερης αγοράς, καθίσταται με αυτό τον τρόπο αδύνατος και η Ευρωπαϊκή Ένωση επεμβαίνει.

Από τότε και μέχρι σήμερα η Microsoft έχει πληρώσει 1,68 δισ. ευρώ σε πρόστιμα σχετικά με το ζήτημα αυτό και μόνο. Πριν από μερικά χρόνια, το 2004, το ίδιο κώλυμα προέκυψε με το πρόγραμμα αναπαραγωγής πολυμέσων της Microsoft, το Media Player (ξανά-μπλιάχ, ζήτω ο VLC). Κι αυτός ερχόταν ενσωματωμένος με τα Windows και για χάρη του η Microsoft αναγκάστηκε να πληρώσει τσουχτερά πρόστιμα και τελικά να τον αφαιρέσει από τη βασική έκδοση. Γιατί, σου λέει η Ευρωπαϊκή 'Ενωση, αν είσαι μεγάλη εταιρεία με εξέχουσα θέση στην αγορά δεν έχεις το δικαίωμα να καπαρώνεις με το μέγεθος και το εύρος σου και κάθε άλλη μικρότερη αγορά ή υπό-αγορά τριγύρω σου, πνίγοντας έτσι όποιον άλλον προσπαθεί να αναπτύξει οικονομική δραστηριότητα στον ίδιο χώρο.

Αυτές τις μέρες, 10 χρόνια μετά, ανακοινώθηκε μια νέα απόφαση από που έκανε τους κατασκευαστές των εναλλακτικών browsers να την ανακηρύξουν μια "νίκη για το μέλλον του διαδικτύου και τα ανοικτά πρότυπα". Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχρεώνει τη Microsoft να μην επιβάλλει τον Internet Explorer μαζί με το λειτουργικό της σύστημα! Για την ακρίβεια, η Microsoft, σε ένδειξη υποχώρησης πρότεινε να δίνει την επιλογή στους χρήστες της σχετικά με το ποιο browser θέλουν να προτιμήσουν. Το θέμα δεν έχει κλείσει εντελώς, ως προς τον τρόπο με τον οποίο αυτό θα διασφαλίζεται, αλλά ήταν ένα ορόσημο στη διαδικασία.

Βέβαια, η τελευταία έκδοση των Windows, τα 7, είναι εδώ και καιρό πια στην αγορά, χωρίς να έχουν συμπεριλάβει αυτή τη μεγάλη αλλαγή. Και πολλοί καχύποπτοι θα φαντάζονται ήδη τον τρόπο με τον οποίο η Microsoft θα δίνει την "ελεύθερη επιλογή" στους χρήστες των Windows ποιο browser να εγκαταστήσουν. Όμως, αυτό μένει να αποδειχθεί στην πράξη. Ταυτόχρονα, βρισκόμαστε σε μεγάλη αναμονή για την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της εξαγοράς της Sun Microsystems από την Oracle, που είναι θέμα που άπτεται της ίδιας περίπου λογικής περί ανταγωνισμού. Για αυτό το θέμα όμως μια άλλη φορά, σύντομα!

Είσαι εταιρεία με τεράστια αποθέματα πατεντών; Έχεις πατεντάρει το page-up και το page-down, τη μέθοδο με την οποία μια λεπτή γραμμή γίνεται χοντρή, το progress-bar, το κλικ, το διπλό κλικ, το δεξί-κλικ κι έχεις απολύσει πρωτοκλασάτα στελέχη που δεν κατάφεραν να πατεντάρουν το μεσαίο-κλικ; Σου τη σπάει το ανοιχτό λογισμικό (από πού ήρθαν αυτοί οι ελεεινοί τύποι, αλήθεια;), η διαλειτουργικότητα (και γιατί πρέπει να κάνω έξτρα δουλειά για να συνεργάζονται τα συστήματά μου με αυτά των ανταγωνιστών μου;) και η ιδέα της κοινότητας (εταιρεία είμαι, η κοινότητα είναι για να αγοράζει τα προϊόντα μου!);

Μη στενοχωριέσαι άλλο! Η λύση είναι να διαβρώσεις το σύστημα εκ των έσω. Δείξε ότι είσαι ένας από αυτούς. Η Microsoft αυτό κάνει. Ακούγεται σαν το πιο σύντομο ανέκδοτο στο χώρο της πληροφορικής, αλλά μόλις ανακοίνωσε το codeplex, το δικό της site υποδοχής και φιλοξενίας pjojects ανοικτού λογισμικού (κάτι ανάλογο του sourceforge, δηλαδή)! Ειδικοί από όλο τον κόσμο, φέρονται να έχουν σχολιάσει για το γεγονός: "Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι", "Βάζουμε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα", "Φίδι στον κόρφο μας", "Φοβού τους Δαναούς", "Ο λύκος κι αν εγέρασε", "Άλλαξε ο Μανωλιός" κλπ κλπ κλπ. Περιμένουμε με ανυπομονησία τις εξελίξεις.

Η τεχνολογία των RSS είναι σύγχρονη και ιδιαίτερα απλή. Το λέει και το όνομά τους: Really Simple Syndication. Αλλά τι να το κάνει ο μέσος χρήστης που του λέω ότι είναι απλή, όταν συνήθως μαζί με τον όρο RSS τον μπλέκουν με απωθητικούς όρους όπως feeds και XML και syndication. Θα επιχειρήσω να αποδείξω ότι είναι πράγματι πολύ απλό να χρησιμοποιείς RSS, φίλε χρήστη, και ότι, επιπλέον, είναι και πιο "δίκαιο" σε σύγκριση με εναλλακτικές μεθόδους, όπως τα newsletters.

Για πολλά χρόνια όταν ο ιδιοκτήτης μιας ιστοσελίδας είχε την ανάγκη να επικοινωνεί με τους χρήστες της διέθετε ως κύρια διέξοδο τη μεθοδολογία των newsletters. Για να μη βάζει, δηλαδή, τους χρήστες της στη διαδικασία να μπαίνουν κάθε τόσο στην ιστοσελίδα και να αναζητούν τι έχει ανανεωθεί, ζητούσε από τους χρήστες να δηλώσουν μια email διεύθυνση, στην οποία θα λαμβάνουν τακτικά ενημερώσεις. Έτσι η λογική ήταν ότι στέλνω στο χρήστη μου τα νέα μου εφόσον έχει δηλώσει ότι ενδιαφέρεται για αυτά.

Στην πράξη αυτή η μέθοδος αυτή υπέστη τεράστια κατάχρηση και την υφίσταται ακόμη πολύ έντονα. Σχεδόν σίγουρα, όλοι οι χρήστες του διαδικτύου που έχουν φτιάξει έστω και μια email διεύθυνση θα έχουν λάβει κάποιο τέτοιο newsletter χωρίς να το έχουν ζητήσει. Κι αυτό είναι εφικτό γιατί, γενικά, υπάρχει η δυνατότητα του "spam" και γιατί η λογική των newsletters είναι συμβατή με αυτά, εφόσον αποστέλλονται στο χρήστη. Έτσι ο χρήστης είναι στην ουσία παθητικός στη συναλλαγή αυτή, υπό την έννοια ότι δέχεται τις ενημερώσεις όταν αυτές στέλνονται.

Τα RSS προσπαθούν να καλύψουν παρόμοιες ανάγκες. Την ενημέρωση, δηλαδή, ενός χρήστη για τις ανανεώσεις (νέα και οτιδήποτε άλλο κρίνεται χρήσιμο) μιας ιστοσελίδας. Η ανάγκη είναι αυτονόητη ειδικά στις μέρες όπου η πληροφορία τρέχει και παράγεται με τεράστιους ρυθμούς. Όμως η λογική τους είναι αντίστροφη. Αντί να γίνεται ο χρήστης συνδρομητής στην ιστοσελίδα – τρόπον τινά – γίνεται η ιστοσελίδα συνδρομητής στο χρήστη. Δες σε βήματα πώς λειτουργεί:

1. Η ιστοσελίδα δηλώνει ότι διαθέτει RSS και ότι οι χρήστες μπορούν να τα βρίσκουν σε αυτή τη διεύθυνση (πχ) https://takis.nevma.gr/feed/.
2. Ο χρήστης που ενδιαφέρεται για τις ανανεώσεις της συγκεκριμένη ιστοσελίδα παίρνει τη διεύθυνση αυτή (copy) και τη βάζει (paste) σε ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή του που να καταλαβαίνει RSS.
3. Τέτοια προγράμματα υπάρχουν πολλά, δεν είναι καθόλου εξειδικευμένα και κάνουν καλά τη δουλειά τους. Πχ ο Mozilla Thunderbird, που κατά τα άλλα διαβάζει emails, όπως το Outlook,  τα καταφέρνει μια χαρά. Παρομοίως και ο ίδιος ο Firefox και ο Internet Explorer πια.
4. Αυτό ήταν! Βάζετε τη διεύθυνση RSS που βρήκατε στο πρόγραμμα που είπαμε και όποτε υπάρχουν νέα αυτά θα έρχονται αυτόματα.

Πού είναι, όμως η κομβική διαφορά με ένα newsletter, αφού το αποτέλεσμα μοιάζει το ίδιο; Η διαφορά βρίσκεται στο ότι το πρόγραμμα που διαβάζει τα RSS σας είναι αυτό που κάθε τόσο ελέγχει αν υπάρχουν ανανεώσεις και όχι ο ιδιοκτήτης του site που σας στέλνει email newsletters όποτε θέλει, είτε το έχετε ζητήσει είτε όχι. Με αυτό τον τρόπο η μεθοδολογία των RSS είναι και πιο "δίκαιη".

Έτσι, έχετε ένα πλήθος ωφελειών:

• Οργανώνετε τα νέα που λαμβάνετε σε κατηγορίες κλπ.
• Δεν μπλέκετε τα νέα σας με τα email σας. Είναι άλλο το ένα και άλλο το άλλο και δε χρειάζεται να μπερδεύονται.
• Όσον αφορά αυτό που λαμβάνετε η ποικιλία του περιεχομένου δεν υστερεί σε τίποτε από αυτή του περιεχομένου ενός newsletter.
• Εσείς αποφασίζετε ποιος θα σας στέλνει τα νέα του και ποιος όχι και διατηρείτε τον έλεγχο.

Γι’ αυτό, λοιπόν, όταν μια ιστοσελίδα σας ενδιαφέρει πολύ να έχετε το νου σας  για το πορτοκαλί εικονιδιάκι, που έχει επικρατήσει να αντιπροσωπεύει τα RSS. Κι αν δεν το βρίσκετε κάπου μέσα στην ιστοσελίδα, γιατί κανείς δεν το έβαλε εκεί, ίσως το βρείτε αυτόματα στη μπάρα διευθύνσεων δίπλα στη διεύθυνση της ιστοσελίδας. Πάρτε RSS, όσο πιο πολλά μπορείτε.

Ο Firefox είναι ένας browser. Στα ελληνικά, ένας πλοηγός διαδικτύου. Αυτό για τον κοινό χρήστη! Για μένα είναι κάτι πολύ περισσότερο, είναι μια ολόκληρη υπολογιστική πλατφόρμα. Είναι το λογισμικό εκείνο που έθεσε τα θεμέλια για πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε το σύγχρονο internet (το είπαν web 2.0 εδώ και καιρό, μετά βίας είναι 1.5 ακόμα και τώρα). Για πολλούς λόγους, λοιπόν, που δεν είναι της παρούσης, τον λατρεύω και τον χρησιμοποιώ από την έκδοση 0.8, ολοένα και περισσότερο.

Στην πρόσφατη, πολυαναμενόμενη έκδοση 3.5 πάντως με απογοήτευσε κάπως!

1. Που είναι η κλεψύδρα;

Αδυνατώ να κατανοήσω τη γκάφα αυτή. Όταν ένας χρήστης εκτελέσει μια ενέργεια σε ένα προγραμμα, πατώντας ένα κουμπί ή όπως αλλιώς,  υπάρχει πάντα κατι που του δείχνει αν η ενέργειά του ολοκληρώθηκε, απέτυχε ή βρίσκεται σε εξέλιξη. Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι ότι σε καταστάσεις αναμονής ο κέρσορας (το βελάκι που κουνάς δεξιά-αριστερά στην οθόνη) γίνεται κλεψύδρα ή εμφανίζεται δίπλα του μια μικρή κλεψύδρα. Ο Firefox όταν πατούσες ένα link για να μεταβείς πχ σε μια άλλη σελίδα το έκανε αυτό. Δεν το κάνει πια. Πολύ κακό. Πάρα πολύ κακό! Όχι μόνο δεν το κάνει αυτό αλλά δεν κάνει και τίποτε άλλο για να στο δείξει (πέρα από το να αλλάζει το εικονιδιάκι στο επιλεγμένο tab του, πράγμα ανούσιο όταν έχεις πολλά tabs και είναι όλα μικροσκοπικά γιατί, διάολε, είναι ένας από τους λόγους που προτίμησες το Firefox εξαρχής). Σε ένα κλασσικό πρόγραμμα ένα κουμπάκι φαίνεται όταν πιέζεται (υποχωρεί προς τα μέσα). Οπότε, τουλάχιστο ξέρεις ότι το πατησες. Σε ένα κοινό site ένα κοινό link δεν είναι κουμπί. Οπότε το πατάς και το πατάς και το πατάς και αν είσαι πολύ παρατηρητικός θα το καταλάβεις κάποια στιγμή ότι το πάτησες.

Προσθήκη για web developers: Κι εγώ που περίμενα να δω την κλεψύδρα να εμφανίζεται και στις πίσω-από-το-προσκήνιο AJAX κλήσεις!

2. Μνήμη

Πόση μνήμη πια χρειάζεσαι να καταναλώσεις και γιατί δεν την απελεθευρώνεις όταν δεν τη χρειάζεσαι πια; Βλέπω το Firefox στο τέλος της ημέρας να τρώει μνήμη της τάξεως των 400 και 500 και βάλε MB. Ακατέβατα, όσο δουλεύει το νούμερο αυξάνει. Το καλό είναι ότι όταν τον κλείσεις την απελευθερώνει πράγματι πολύ πιο γρήγορα από ότι παλιά. Και, βέβαια, μάλλον φταίνε σε μεγάλο βαθμό και τα plugins. Αλλά αν φταίνε ας ληφθεί αυτό υπόψη και ας αλλάψει κάτι.

3. Παραθυράκια (dialogs) της Javascript

Είναι αυτά τα μικρά παραθυράκια σαν και αυτό που βλέπεις στην εικόνα από κάτω. Μικροί διάλογοι, δηλαδή, που σε ρωτάνε όταν χρειάζεται κάτι που ο κατασκευαστής ενός site έχει ζητήσει. Χρησιμότατα και αμεσότατα. Αλλά γιατί πρέπει να υπερκαλύπτεται όλος ο browser από αυτά; Όταν ένα τέτοιο παραθυράκι ανοίγει είσαι υποχρεωμένος να το λάβεις υπόψη σου διότι τίποτε άλλο δε λειτουργεί αν το ρημάδι δε φύγει από τη μέση. Και ίσως κάποτε όπου οι browsers δεν είχαν tabs αυτό να μη δημιουργούσε πρόβλημα. Όμως εδώ και πολλά χρόνια δημιουργεί και ήλπιζα ότι τώρα ήταν ο καιρός να λυθεί. Επιπλέον, κανείς δε μπορεί να ισχυριστεί ότι το να δοθεί απάντηση σε ό,τι και αν είναι αυτό που τα παραθυράκια ρωτάνε είναι τόσο κρίσιμο ώστε να μπαίνει σε υποχρεωτική άμεση προτεραιότητα. Θα έπρεπε να αποκλείουν μόνο το συγκεκριμένο tab στο οποίο αναφέρονται και όχι όλα τα άλλα και γενικά το browser.

3.5. Παραθυράκια username/password (http-authentication)

Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τα παραθυράκια που ζητούν username και password μέσω http authenticatio. Τι είναι αυτό μη ρωτάτε, μόνο δείτε την εικόνα παρακάτω και θα το θυμηθείτε αν το έχετε συναντήσει. Στην πράξη είναι αρκετά κοινό αν και όχι πολύ συχνό. Η ουσία είναι ότι όταν αυτό το παραθυράκι εμφανίζεται όλα τα άλλα παγώνουν, κι εσύ πρέπει να βρεις το username και το password σου άμεσα, αν θες να μπορέσεις να κάνεις οτιδήποτε άλλο. Θα ήλπιζα ότι είναι καιρός οι browsers να ξεπεράσουν και αυτή την αγκύλωση.

Μη με παρεξηγήσετε, είμαι λάτρης του Firefox και φανατικός χρήστης του. Ακόμη, είναι και ένα ουσιώδες επαγγελματικό μου εργαλείο. Θέλω να γίνει ακόμα καλύτερος γιατί μέχρι τώρα με ικανοποιεί τόσο όσον αφορά σε αυτά που προσφέρει όσο και στην "ανοικτή" φιλοσοφία του.