Τάκης Μπουγιούρης

Η έννοια της αριστεράς είναι τα τελευταία χρόνια κάπως παρεξηγημένη. Τι είναι "αριστερά"; Δε θα προσπαθήσω να το προσεγγίσω κοινωνικοπολιτικά και ιστορικά – δε μπορώ! – αλλά από την πλευρά του ατόμου/πολίτη που επιχειρεί να σκεφθεί! Άλλωστε, όπως άκουσα την κ. Παπαρήγα τις προάλλες να λέει, σημασία δεν θα πρέπει να δίνεται στα πρόσωπα και τα κόμματα αλλά στην εξέλιξη των πραγμάτων μέσα από τη λαϊκή παρέμβαση. Με δυο λόγια, δηλαδή, μεταφράζω αυθαίρετα εγώ, δεν έχει σημασία τι πιστεύεις, ποιος είσαι, από που έρχεσαι κλπ στην πολιτική αλλά το κατά πόσο μετουσιώνεις την ισχύ που σου εμπιστεύονται σε πράξεις υπέρ του κοινωνικού καλού. (Επίτηδες χρησιμοποιώ τη λέξη "καλό", γιατί όλοι το επιθυμούμε αλλά ποτέ κανείς δεν μπορεί να το προσδιορίσει απόλυτα).

Κάποτε ήταν απλό να είσαι αριστερός. Η αριστερά ταυτιζόταν με την δημοκρατικότητα και την προοδευτικότητα. Εννοώ ήταν απλό να προσδιορίσεις το ότι είσαι αριστερός, ποιος είναι αριστερός και ποιος δεν είναι. Το να το πράξεις ήταν ένα εντελώς διαφορετικό πρόβλημα, για το οποίο άνθρωποι κινδύνευσαν, διώχθηκαν, σκοτώθηκαν και άλλα πολλά. Εξαιτίας των αγώνων που προοδευτικοί άνθρωποι έδωσαν τον περασμένο αιώνα (ο οποίος, τελικά, ίσως χτες με την παραίτηση του Κάστρο ολοκληρώθηκε, κύριε Γκρίτζαλη) η αριστερά περιβάλλεται συχνά και με ένα πέπλο γοητείας και νοσταλγίας. Για πολλούς λόγους όχι άδικα. Οπωσδήποτε, πάντως, η εμμονή σε αυτούς έχει το ρίσκο να δημιουργήσει αγκυλώσεις.

Και ποια είναι η σύγχρονη αριστερά; Πόσο ξεκάθαρο είναι σήμερα τι είναι αριστερή σκέψη και τι όχι; Πιστεύω ότι δεν είναι τόσο ξεκάθαρο. Στην Ελλάδα το ΠΑΣΟΚ αυτοπροσδιορίζεται ως αριστερά! Το μειδίαμα είναι αυθόρμητο, καταλαβαίνω. Επομένως ο αυτοπροσδιορισμός δεν είναι αρκετός. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αριστεράς, ΚΚΕ και Σύριζα μονοπωλούν την έννοια αυτή βασιζόμενα κυρίως στην παράδοση και σε μια ρητορική υπέρ των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Όμως, παρόλο που εν πρώτοις εμφανίζονται γνήσια αριστερά, εξακολουθούν να εμμένουν στις διαφορές που τα χωρίζουν. Δεν έχω ζήσει τη μεταπολίτευση και μετά βίας θυμάμαι το βρώμικο 89. Για έναν άνθρωπο σαν και εμένα η διάσπαση αυτή της αριστεράς είναι παρανοϊκή.

Διαπιστώνω με τα παραπάνω, ότι η αριστερά στη χώρα μου αντιπροσωπεύεται πολιτικά από τη μια πλευρά από το αυτοπροσδιοριζόμενο ως αριστερό ΠΑΣΟΚ και από την άλλη πλευρά από δύο κόμματα που διαφωνούν σαν να είχαν ήδη στα χέρια τους την εξουσία και το πρόβλημά τους έγκειται στο ποιο από τα δύο θα τη διαχειριστεί καλύτερα. Δηλαδή διαπιστώνω μια πολιτική ανυπαρξία της αριστεράς. Τι κι αν υπάρχουν προοδευτικά μυαλά; Είτε μένουν στην αφάνεια, είτε αναλώνονται στην κατάσταση που περιγράφω πιο πάνω!

Όμως το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα εξουσίας και αυτό το διαφοροποιεί σημαντικά από την υπόλοιπη "αριστερά". Είναι ένα κόμμα που ό,τι λέει προγραμματικά οφείλει να πράξει και μετεκλογικά. Και κρίνεται – και κρίθηκε – για αυτό. Εκτός απροόπτου, μέχρι τις επόμενες εκλογές η τωρινή κυβέρνηση θα έχει φθαρεί αρκετά για να του παραχωρήσει την εξουσία. Δε μπορεί να ελπίζει κανείς τίποτε από αυτό το γνωστό και ίδιο ΠΑΣΟΚ που δεν άλλαξε.

Και τι να ελπίζει από ΚΚΕ και Σύριζα πέρα από την έκφραση μιας κάποιας διαμαρτυρίας και καταγγελτικότητας; Οι διαφορές που τους χωρίζουν θα είχαν ουσία μόνο εάν η κυβέρνηση βρισκόταν στα χέρια τους, αλλά και τότε υπάρχει "αρκετή" δημοκρατία στη χώρα μας για να μη δημιουργεί αδιέξοδα προβλήματα. Στο Σύριζα υπάρχει ένας σχετικός αέρας ανανέωσης με την εκλογή Τσίπρα. Αν υπάρχει κάποιο διακύβευμα για την αριστερά στην Ελλάδα από αυτή τη γενιά είναι τούτο: ο παραμερισμός του παρελθόντος και η ανάδειξή της σε μία ενιαία και δημιουργική δύναμη. Λέω "παραμερισμός" και όχι συναίνεση ή συμφιλίωση ή προγραμματική συμφωνία. Τι κι αν διαφωνούν στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας; Μήπως στη βουλή δε λαμβάνονται οι αποφάσεις και ψηφίζονται τα νομοσχέδια, από την πλειοψηφία; Μόνο έτσι ο αριστερός λόγος θα αποκτήσει πραγματική πυγμή και θα εξωθήσει, για παράδειγμα, και το πολιτικό σκηνικό σε κυβερνήσεις συνεργασίας.

Κάπως έτσι βλέπω την αριστερά σήμερα. Από τη μια μεριά τη δυνατότητα για την ενότητά της και από την άλλη τη διάθεσή της να βρεθεί σε συνεργατικούς κυβερνητικούς σχηματισμούς. Και πιστεύω ότι το πρώτο είναι εν μέρει δίοδος και για το δεύτερο. Αρκεί να είναι επιθυμητά και τα δύο.

Την Κυριακή που πέρασε ο κ. Σ. Φυντανίδης στην εκπομπή του στο ΣΚΑΙ είχε καλεσμένους ανθρώπους της μουσικής που έδρασαν στα έντονα πολιτικοποιημένα χρόνια της δικτατορίας και της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (Σαββόπουλος, Κηλαηδόνης, Νταλάρας κλπ). Η συζήτηση ασχολήθηκε με τη θεματική της μουσικής εκείνης της εποχής, ποιοι την άκουγαν, πού την άκουγαν, τι ρόλο έπαιξε στην κοινωνία κλπ. Αναπόφευκτα τέθηκε σε όλους η αντιπαραβολή του τότε με το σήμερα.

Πολλά όμορφα και εύστοχα ακούστηκαν, ακόμη και μερικά γραφικά, αλλά μια φράση του κ Σαββόπουλου με βασάνισε κάπως παραπάνω. "Τότε", είπε, "ήταν τα χρόνια της ελπίδας", εννοώντας ότι υπήρχε η αγωνία και η επιθυμία για τη βελτίωση της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης, "ενώ σήμερα είναι τα χρόνια της απελπισίας". Ειπώθηκε τόσο απλά όσο και δογματικά, αλλά με παράπονο και όχι προσβλητικό ύφος.

Είναι πολύ λίγος ο χώρος και η σκέψη μου για να αναλύσω με πληρότητα τον τρόπο με τον οποίο έχουμε καταλήξει να είμαστε μέλη μιας κοινωνίας αδιάφορη και υπερ-καταναλωτική. Μπορώ όμως να το διαπιστώσω! Όσο και αν απεχθάνομαι τη γενίκευση της παραπάνω κουβέντας με θλίβει η – γενική – αλήθεια της. Ζούμε την εποχή όπου δεν υπάρχουν φανεροί εχθροί για να τους αντισταθείς. Τα τανκς δε βγαίνουν πια στους δρόμους, ο τύπος γράφει ό,τι θέλει, οι μουσικοί παίζουν ό,τι θέλουν. Είμαστε ελεύθεροι να ζήσουμε.

Μοιραία το κέντρο της προσοχής παύει να είναι το κοινωνικό σύνολο! Ο άνθρωπος σε τέτοιες ευνοϊκές συνθήκες στρέφει το βλέμμα προς τον εαυτό του, προς την προσωπική του εξέλιξη / ανέλιξη / ευημερία. Αναζητά ολοένα και περισσότερα αγαθά (πνευματικά και υλικά). Και, φυσικά, τίποτε δεν είναι ποτέ αρκετό! Δεν είναι ικανοποιημένος από αυτά που απέκτησε και κατέκτησε, ενώ τριγύρω του οι υπόλοιποι συνάνθρωποί συνωστίζονται για να αποκτήσουν και να κατακτήσουν τα δικά τους αγαθά. Στα οποία έχουν αναφαίρετο δικαίωμα.

Αυτό θα ονόμαζα, ποιητική αδεία,  νεο-εγωισμό. Το κυρίαρχο αυτό ρεύμα της εποχής μας όπου ο κάθε άνθρωπος, θεωρώντας πως έχει ξεπεράσει τα συλλογικά προβλήματα, στρέφεται αποκλειστικά στα προσωπικά του ζητήματα και στη δική του αναζήτηση της ευτυχίας.

Ο όρος "social networking" σίγουρα θα έχει φτάσει στα αυτιά σας. Επιχειρώντας να τον μεταφράσω στα ελληνικά – πρόχειρα και κάπως κυριολεκτικά – γελάω από μέσα μου: κοινωνική δικτύωση. Μάλλον κάτι σαν "διαδικτυακή συνεργασιμότητα" θα ήταν πιο σωστό αλλά και πάλι γελάω από μέσα μου. Θα χαρώ να ακούσω μια καίρια και περιεκτική απόδοση του τίτλου στα ελληνικά.

Θα είναι, όμως ανώφελο μιας και ο όρος θα αναφέρεται σε κάτι που δεν υπάρχει. Πραγματικός χαμός γίνεται στο διαδίκτυο σήμερα γύρω από αυτό τον όρο. Ένα ακόμη buzzword που αποφέρει υπέρογκα κέρδη σε εκείνους που έχουν όφελος να τον διακινούν – τους διαφημιστές και τα περιοδικά (ηλεκτρονικά τε και έντυπα). Τόνοι από bytes σπαταλώνται για να μελετηθούν οι τεχνικές "κοινωνικής" δικτύωσης που αναπτύσσονται, οι επιπτώσεις της στο διαδίκτυο, στην τεχνολογία, ακόμη και στην εκπαίδευση και στο πώς μπορεί αυτή να τις ενσωματώσει δημιουργικά.

Πολύ κακό για το τίποτε, θα ήθελα να ισχυριστώ. Τίποτε δεν υπάρχει τώρα που να μην υπήρχε και πριν από δέκα χρόνια. Και 10 χρόνια στην ιστορία του διαδικτύου είναι πολλά… πάρα πολλά. Ας ερμηνεύσουμε λιγάκι τον όρο. "Social": άρα πρόκειται για τεχνικές και τεχνολογίες που βασίζονται στη συνεργατική συλλογή/ταξινόμηση/παρουσίαση περιεχομένου. "Networking": γιατί είναι εφικτό μέσω (δια)δικτύου και διασυνδέει έτσι τους συνεργαζόμενους μεταξύ τους.

Τι από αυτά δεν υπήρχε πριν από δέκα χρόνια; Δεν υπήρχαν mailing lists, newsletters, ηλεκτρονικά billboards, irc’s,  ιστοσελίδες αφιερωμένες σε ειδικές θεματικές; Μήπως δεν υπήρχαν links; Υπήρχαν! Και μήπως δε μπορούσε ο πάσα εις να έχει το – μικρό έστω – χώρο του στο διαδίκτυο στα geocities και στα τόσα άλλα μέρη όπου δινόνταν δωρεάν web space για να τοποθετεί αυτό που θεωρεί ενδιαφέροντα/χρήσιμα; Μήπως δεν υπήρχαν τα εργαλεία; Ο Netscape ήταν ο πρώτος browser που ήρθε με HTML editor ενσωματωμένο! Φυσικά, σήμερα όλα αυτά είναι και πιο εξελιγμένα και πιο όμορφα και λειτουργικά και απ’ όλα! Όμως αυτή η εντύπωση κοσμογονίας που εμφανίζεται πως βρίσκεται σε εξέλιξη είναι τόσο έντονη όσο και απατηλή.

Η μόνη ουσιαστική διαφορά του 10 χρόνια πριν με το σήμερα είναι οι εκατομμύρια περισσότεροι χρήστες σε όλο τον κόσμο και οι γρήγορες συνδέσεις (τύπου DSL, cable κλπ). Όλοι αυτοί οι χρήστες διψούν για περιεχόμενο αλλά και αποτελούν στόχο για διαφήμιση δισεκατομμυρίων δολλαρίων (οι σκεπτικοί ας αναζητήσουν τα έσοδα του google από τα Adwords και μόνο, σαν άσκηση για το σπίτι). Κανείς δε θα αρνηθεί τη σημασία του διαδικτύου. Θα ισχυριζόμουν ότι η χρήση του θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική στα σχολεία σε αντίθεση με άλλα "μαθήματα" όπως, για παράδειγμα, τα Θρησκευτικά. Όμως τότε ίσως κατηγορηθώ για το ότι έτσι προσπαθώ να εξασφαλίσω θέσεις εργασίες για πληροφορικάριους στο μέλλον.

Λυπούμαι γιατί πρακτικά το διαδίκτυο σχεδόν 20 χρόνια μετά τη γέννησή του εξακολουθεί να βασίζεται πάνω στις ίδιες τεχνολογίες με τις οποίες πρωτοξεκίνησε. Λίγη HMTL και μετά λίγη Javascript με λίγο CSS κι ύστερα Flash και Applets και μετά μας είπαν ότι ανακάλυψαν και τον AJAX κλπ κλπ. Θυμίστε μου αύριο να γράψω ένα post για το Web 2.0 και για το γιατί ούτε και αυτό υπάρχει! Ένα από τα σημαντικά θετικά στοιχεία που διακρίνονται, από την άλλη μεριά είναι – επιτέλους – η σταδιακή σύγκλιση των browsers σε πολλά κοινά τεχνικά σημεία, που διευκολύνουν τη ζωή και αυτών που καταναλώνουν αλλά και αυτών που παράγουν το περιεχόμενο στο διαδίκτυο.

Την  επόμενη φορά που θα ακούσετε για κάποια νέα social networking υπηρεσία σπαταλήστε 5 λεπτά για να αναρωτηθείτε τι το νέο έχει να κομίσει. Γιατί ζητάει την προσοχή και τη συμμετοχή σας; Τι προσφέρει που δεν προσφέρεται αλλού και από πολύ καιρό πριν;

Αφορμή για κάποιες σκέψεις στάθηκε η εξής φράση:

"Technology is anything that wasn’t around when you were born."

που ανήκει στον Alan Kay.

Ας κάνω μια προσπάθεια να μη θίξω ολόκληρο το θέμα της ύπαρξης του ανθρώπου, της προέλευσης, του προορισμού του και των αιτίων που καθορίζουν τις πράξεις του. Η τεχνολογία οπωσδήποτε λειτουργεί και προς όφελός του. Διευκολύνει τη ζωή του, επιταχύνει διαδικασίες, δίνει νέες δυνατότητες. Βέβαια, η τεχνολογία είναι και το "ψωμί" τεράστιων οργανισμών παγκόσμια και άρα η εξέλιξή της δεν είναι αναγκαστικά ανθρωποκεντρική. Αλλά αυτό δεν είναι αυτόματα κακό.

Εκείνο που με προβληματίζει όμως είναι η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται. Τίποτε δεν είναι πλέον εντυπωσιακό, τίποτε δεν είναι απρόσμενο. Η τεχνολογία καλπάζει και αυτό είναι ένα δεδομένο στις μέρες μας. Τη δεκαετία του ’60 – για πολιτικούς λόγους – η ανθρωπότητα έζησε τον πυρετό του διαστήματος. Ο άνθρωπος έφτασε στο φεγγάρι και, ατενίζοντας τα πράγματα από εκεί, υποχρεώθηκε να δεχτεί πως, όσο μακρικά και αν είχε ταξιδέψει, δεν είχε καταφέρει να λύσει κάποιο από τα ουσιαστικά προβλήματά του. Αυτό αποδεικνύουν κιόλας οι εξελίξεις στις χρηματοδοτήσεις των διαστημικών προγραμμάτων των δύο τότε υπερδυνάμεων (ΗΠΑ και ΕΣΣΔ), οι οποίες άγγιξαν τότε μια κορυφή και ελαττώθηκαν στη συνέχεια.

Η αναλογία που κάνω είναι πάνω στη λογική των πράξεων αυτών και όχι στην πρακτική τους. Δηλαδή, επειδή τα διαστημικά προγράμματα από το 70 κι έπειτα άρχισαν να φθίνουν, αυτό δε σημαίνει ότι σε μερικά χρόνια θα εκλείψει η ανάγκη πχ για καλύτερα αυτοκίνητα ή δυνατότερους Η/Υ. Η λογική στην οποία μοιάζουν και η οποία αισθάνομαι ότι είναι ξοφλημένη είναι η λογική που θέλει την τεχνολογία να πηγαίνει αδιάκοπα "μπροστά". Καταλαβαίνω το να μη θέλουμε η τεχνολογία να πάει πίσω, όμως πολλές φορές θα μπορούσε να πάει λίγο προς τα "πλάγια".

Οι γενιές που είναι αυτό τον καιρό στα 20+ χρόνια τους και αυτές που έρχονται στη συνέχεια δέχονται την τεχνολογία που σήμερα φαντάζει φοβερή και τρομερή ως κάτι το απλό και δεδομένο. Για να μιλήσω για το χώρο της πληροφορικής, που παρακολουθώ καλύτερα λόγω θέσης, σκέψου πόσοι ατελείωτοι πόροι ξοδεύονται στις μέρες μας για να ερευνηθούν και στη συνέχεια να κατασκευαστούν να προωθηθούν και να πωληθούν προϊόντα που προκαλούν έκπληξη με τις επιδόσεις τους, μόνο και μόνο για να απαξιωθούν – όχι σε λίγα χρόνια – αλλά σε λίγους μήνες ή εβδομάδες.

Λέω, λοιπόν, πως με τον τρόπο με τον οποίο αφήνουμε να εξελιχθεί η τεχνολογία σήμερα μάλλον πρέπει να θεωρηθούμε μια από τις ματαιότερες γενιές όλων των εποχών. Γιατί η τεχνολογία, επιπλέον, δεν είναι ένα απλό εργαλείο του σήμερα αλλά ιδιάζων χαρακτηριστικό δυνατά συνδεδεμένο με τη ζωή μας. Αν ήταν ένα απλό εργαλείο, αν την αντιμετωπίζαμε ως τέτοιο, δε θα είχα επιχείρημα να δώσω. Όμως, όχι μόνο είναι συνδεδεμένη με τη ζωή μας, αλλά, συχνά, αντί να την υπηρετεί συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο.

Η απλή διαπίστωση ότι "ως τεχνολογικό επίτευγμα θεωρούμε οτιδήποτε δεν ήταν υπαρκτό όταν γεννηθήκαμε" (σε κάπως ελεύθερη μετάφραση) είναι αποκαλυπτική! Ο 20ος αιώνας δημιούργησε τα περισσότερα τεχνολογικά επιτεύγματα, όπου το ένα ερχόταν να καλυτερεύσει αλλά και να απαξιώσει το άλλο, από κάθε άλλη εποχή (αυθαίρετο, αλλά εύλογο συμπέρασμα). Και, με τον τρόπο με τον οποίο αυτά – τα τεχνολογικά επιτεύγματα – μπήκαν στη ζωή μας και έγιναν απαραίτητα για αυτήν, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι είναι ο ματαιότερος των αιώνων. Έχω την αίσθηση ότι αν ψάξουμε θα βρούμε δεκάδες άλλα παραδείγματα για το ίδιο επιχείρημα, αλλά ας μην το κάνουμε. Και ο 21ος ακολουθεί πιστά στα χνάρια του.

Βέβαια, δε μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι όλη αυτή η τεχνολογία – στο δυτικό κόσμο, τουλάχιστο – είναι διαθέσιμη πλέον στον καθένα και αυτό είναι σίγουρα θετικό. Όμως τι καλύτερα που θα ήταν να είχαμε μια κάπως πιο κριτική ματιά απέναντί της, να μην την εξυψώναμε και διαστρεβλώναμε έτσι! Γιατί μπορώ να δεχθώ ότι το κινητό είναι μια φοβερή εφεύρεση, αλλά δε μπορώ να δεχθώ ότι χρειάζομαι ένα νέο κάθε 3 μήνες ή ότι χρειάζομαι 2-3 από αυτά ταυτόχρονα. Μπορώ να δεχτώ ότι η τηλεόραση είναι μια φοβερή εφεύρεση, αλλά δε μπορώ να δεχθώ ότι χρειάζομαι στο σπίτι μου τόσες, όσες των οποίων το άθροισμα των ιντσών να ανταγωνίζεται τα τετραγωνικά μέτρα του ίδιου του σπιτιού. Μπορώ να δεχθώ ότι χρειάζομαι έναν καλό υπολογιστή αλλά δε μπορώ να δεχθώ ότι αυτός θα αξίζει πενταροδεκάρες σε μερικούς μήνες ή ότι δε θα έχω υποστήριξή για αυτόν σε λίγο καιρό επειδή θα υποστηρίζονται μόνο οι δεκάδες νεότεροί του.

Μπορώ να δεχθώ πολλά πράγματα. Όμως όλα αυτά που θα δεχθώ θα ήθελα να είναι εκείνα που θα καλυτερεύσουν τη ζωή μου και όχι εκείνα που θα την υποτάξουν σε ένα αέναο, μάταιο αγώνα δρόμου για ολοένα και κάτι καλύτερο, δυνατότερο, ομορφότερο, φθηνότερο και πάει λέγοντας.

Hello World και Χρόνια σας Πολλά.

Καλώς το 2008. Ας μην πω πολλά και ας ευχηθώ ακόμη λιγότερα. Πέρασα 10 μέρες με ελάχιστο Η/Υ και μηδέν internet. Όχι δεν ήμουν στο Θιβέτ, σε ένα χωριό της Εύβοιας ήμουν όπου ο ΟΤΕ επιτρέπει σύνδεση στο internet με 14,4kbps. Σας παρακαλώ μη με κάνετε να αρχίσω να μιλάω…

Καταρχάς Netscape R.I.P. Ποτέ δεν τον συμπάθησα αρκετά, αλλά σε αυτό φταίει η ιστορία και ο Firefox. Αποτελεί, όμως, ο ίδιος κεφάλαιο της ιστορίας από μόνος του. Γενναία η απόφαση να σταματήσει η ανάπτυξη και η υποστήριξή του μιας και δεν είχε πλέον πολύ νόημα.

Επίσης διασκεδάστε και μάθετε "χρήσιμα" πράγματα από το holyFAQ. Καλή αρχή!

Και λίγη τροφή για το μυαλό έπειτα από την πολύ ενδιαφέρουσα εκπομπή της ΕΤ-3 "Άσπρο-Μαύρο" σχετικά με το θέμα του άβατου για τις γυναίκες στο Άγιο Όρος. Εσείς τι λέτε, θα πρέπει να επιτραπεί η είσοδος των γυναικών στο Άγιο Όρος ή όχι; Τα επιχειρήματα που ακούστηκαν ήταν πολλά αλλά, φοβάμαι, εκτός θέματος. Τι σχέση είχε, για παράδειγμα, τον αν η Εκκλησία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 ή το αν οι μοναχοί του Αγίου Όρους συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές στην κατοχή ή όχι;

Μάλλον απλό είναι το θέμα. Εφόσον έχουμε ελεύθερη πολιτεία και αναγνωρίζουμε το Άγιο Όρος ως περιοχή εξέχουσας σημασίας για τον ορθόδοξο χριστιανισμό κι ακόμη επιτρέπουμε στις γυναίκες να είναι ορθόδοξοι χριστιανοί, τότε δε βλέπω το λόγο για το άβατο. Διατηρούμε ένα μελανό σημείο της κατά τα άλλα πλούσιας κι επιθυμητής αλλά υπερεκτιμημένης "Παράδοσής" μας.

Προσθήκη:
Θυμήθηκα ότι όταν εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Σουηδία και η Φινλανδία, οι δύο – γυναίκες – υπουργοί εξωτερικών τους εκδήλωσαν την αντίθεσή τους στο άβατο του Αγίου Όρους Το άβατο, όμως, όπως φαίνεται από το άρθρο, είναι με την υπάρχουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία αποδεκτό και νόμιμο.

Ένα μεγάλο μέρος του οπτικοακουστικού αρχείου της ΕΡΤ έχει ψηφιοποιηθεί και διατίθεται online στο www.ert-archives.gr. Η ιδέα είναι εξαιρετική αν αναλογιστεί κανείς το μέγεθος του εγχειρήματος και την αναμφισβήτη ποιότητα του περιεχομένου μαζί με την ιστορική του αξία. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το συγκεκριμένο υλικό αποτελεί και κτήμα ολόκληρου του ελληνικού λαού που χρόνια και χρόνια τώρα πληρώνει καλά τη λειτουργία της κρατικής τηλεόρασης, η οποία, διαθέτοντας αρκετούς βαθμούς ελευθερίας, έχει δημιουργήσει κατά καιρούς έργα αξιομνημόνευτα (σειρές που έχουν μείνει κλασσικές, πολιτιστικές εκπομπές, συναυλίες, θεατρικά, ενημερωτικές εκπομπές). Επομένως η διάθεσή του μέσω διαδικτύου είναι θεμιτή και επιθυμητή και χρήσιμη.

Το έργο αυτό χρηματοδοτήθηκε στα πλαίσια – ποιας άλλης; – της "Κοινωνίας της Πληροφορίας" και κόστισε 1.950.000 €. Θα συγκρατηθώ και δε θα σχολιάσω το μέγεθος του ποσού σε σύγκριση με τις τεχνολογικές δυνατότητες που είναι διαθέσιμες σήμερα και το τελικό αποτέλεσμα.

Θα σχολιάσω όμως αυτό που έκανε ιδιαίτερα άσχημη εντύπωση από την πρώτη κιόλας στιγμή. Τα αποτελέσματα του έργου αυτού είναι διαθέσιμα μόνο σε εκείνους τους Έλληνες που διαθέτουν υπολογιστές με Microsoft Windows. Αυτό, γιατί το οπτικοακουστικό υλικό έχει ψηφιοποιηθεί σε format που υποστηρίζεται από το Media Player της Microsoft. Εκτός αυτού, το υλικό είναι διαθέσιμο μόνο για online αναπαραγωγή και όχι για κατέβασμα.

Τρία πράγματα:

1. Τεχνικά, το να χρησιμοποιήσει κανείς σήμερα στο internet τεχνολογίες Microsoft οσον αφορά την παρουσίαση οπτικοακουστικού υλικού στο internet είναι τουλάχιστον αδόκιμο. Ένας λόγος είναι ότι με αυτό τον τρόπο αποκλείει εκείνους που δε διαθέτουν τις τεχνολογίες αυτές τη στιγμή που το internet είναι το ταχύτερα αναπτυσσόμενο μέσο επικοινωνίας στον κόσμο. Επιπλέον, το de facto standard για αυτό το σκοπό είναι οι τεχνολογίες Flash (swf και  flv κλπ). Αν κάποιοι θεωρούν ότι οι τελευταίες είναι και αυτές κτήμα μιας εταιρείας (Adobe) ας δουν εδώ.
2. Είναι απαράδεκτο για λόγους διαλειτουργικότητας να αποκλείονται από την πρόσβαση σε αυτή την πληροφορία χρήστες απλώς και μόνο επειδή δε διαθέτουν λειτουργικό σύστημα Windows. Η χρήση άλλων λειτουργικών συστημάτων στις μέρες μας είναι ολοένα και πιο συνηθισμένη.
3. Ηθικά, μια οντότητα σαν την ΕΡΤ έχει την υποχρέωση να παρέχει αυτό το υλικό σε όλους τους Έλληνες ανεξαιρέτως, οι οποίοι έχουν ουσιασικά ήδη πληρώσει γι’ αυτό! Κι ακόμα θα ήταν λογικό να ζητήσει κανείς αυτό το υλικό να είναι διαθέσιμο και για κατέβασμα και όχι απλά για online αναπαραγωγή, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί δημιουργικά.

Διάβασε αυτό το άρθρο της Καθημερινής που τα λέει καλά και αν έχεις διάθεση το post μου σχετικά με τα ανοικτά πρότυπα και πόσο καλό κάνουν στην υγεία του ανθρώπου.

Θα προσπαθήσω να παρακάμψω τυχόν υποκειμενικές απόψεις σχετικά με το πόσο ωφέλιμο ή όχι είναι το ανοικτό λογισμικό και θα αποφύγω τις γραφικότητες σχετικά με τη δύναμη του πιγκουίνου και άλλα σχετικά που μου αρέσουν. Άλλωστε, ανοικτό λογισμικό δεν είναι μόνο ο πιγκουίνος αλλά και πολλά άλλα φανταστικά projects.

Επίσης, θα προσπεράσω το γεγονός ότι δύο-τρεις εταιρείες-γίγαντες κατακλύζουν την παγκόσμια αγορά πληροφορικής και κάνουν ό,τι περνάει από το – μακρύ – χέρις τους για να εδραιώσουν τα ολιγοπώλια ή μονοπώλιά τους. Το ζήτημα που κατά τη γνώμη μου εγείρεται δεν αφορά την αγορά και τη λειτουργία της αλλά την εξυπηρέτηση του – υποτιμημένου – "κοινού καλού" ("common good", ήθελα να πω).

Εδώ και κάποια χρόνια έχουμε δεχθεί σαν κοινωνία την επικράτηση ελάχιστων μεγάλων εταιρειών στο xώρο της Πληροφορικής. Πέρα από τη θεμελειώδη κι εξ ορισμού ωφέλιμη αρχή του πλουραλισμού για την υγιή ανάπτυξη της τεχνολογίας τίθεται ένα θέμα λειτουργικό και ένα θέμα ηθικό/θεσμικό. Το πρώτο είναι η δια-λειτουργικότητα και το δεύτερο είναι οι ίσες ευκαιρίες.

Για παράδειγμα, είναι απαράδεκτο να επιτρέπουμε να εξελίσσεται σε de facto standard η γνώση ενός πακέτου λογισμικού εφαρμογών γραφείου, το οποίο αναπτύσσεται από μία και μονο εταιρεία. Φυσικά και μιλώ για το πιστοποιητικό ECDL. Χωρίς καμία απολύτως σκέψη τόσο η αγορά όσο και οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν δεχθεί ότι η υπέρτατη δεξιότητα, όσον αφορά τις εφαρμογές γραφείου (και τις βασικές γνώσεις χειρισμού υπολογιστών γενικότερα), είναι η γνώση χειρισμού του Microsoft "Οφις". Δεν υπάρχει τίποτε άλλο πριν και μετά από αυτό και υπάρχει η πίστη ότι αυτό θα μείνει ίδιο για πάντα κι επομένως η "κατάκτησή" του αποτελεί αξία διαχρονική. Τούτη η αυταπάτη κοροϊδεύει όχι μόνο εκείνους που το αποκτούν, ωθούμενοι από την ανάγκη, αλλά και εκείνους που το προαπαιτούν για να προσλάβουν τους πρώτους.

Έπειτα, συνεχίζουμε στο να δεχθούμε σαν παγκόσμιο format μετάδοσης της Πληροφορίας, ένα και μόνο format, αυτό που παράγεται από το πιο πάνω λογισμικό. Κάθε άνθρωπος, κάθε υπηρεσία, κάθε εταιρεία, κάθε χώρα και εν πάση περιπτώσει κάθε οντότητα που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικους υπολογιστές αποδέχεται σαν standard το format μιας και μόνο εταιρείας. Και όχι μόνο το αποδέχεται, γίνεται εξαρτημένη από αυτό. Ένας κλασσικός φαύλος κύκλος, δηλαδή, που πάει κάπως έτσι:

"- Έχεις, Word; – Έχω! – Τότε μπορούμε να συνεννοηθούμε!" και

"- Δεν έχεις Word; Τότε δε μπορούμε ούτε να συνεννοηθούμε ούτε να συνεργαστούμε ούτε τίποτε άλλο" αλλά και

"Άμα δεν έχεις Word δεν πειράζει, να βάλεις, και μαζί να βαλεις και Windows, και ένα σχετικό antivirus κι ένα firewall…" κλπ κλπ κλπ

Υποστηρίζω ότι τα ανοικτά πρότυπα είναι ωφέλιμα για την κοινωνία. Είναι σαν τους δρόμους! Κάποιος τα φτιάχνει για λογαριασμό όλων κι έπειτα είναι κοινό κτήμα όλων. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να οικειοποιηθεί ένα κοινο αγαθό. Να το διαχειριστεί με ελεγχόμενο τρόπο και να το εκμεταλλευτεί οικονομικά, ναι! Ελεύθερη αγορά έχουμε. Αλλά να είναι ελεύθερη από όλους και όχι μόνο από τις κυβερνήσεις. Να είναι ελεύθερη και από μονοπώλια και από εταιρείες.

Αυτό το άρθρο γράφτηκε για αυτό που ακολουθεί. Να με συγχωρείς, δηλαδή, για τον εκτενή πρόλογο. Διάβασε παρακάτω μια σειρά από ανακοινώσεις που δείχνουν ότι πολλές οντότητες στον κόσμο μας αναγνωρίζουν την αξία των ανοικτών προτύπων:

• OpenOffice στο γαλλικό υπουργείο Γεωργίας
• Ανοικτά πρότυπα στις υπηρεσίες e-government σε πολιτείες της Ινδίας
• Linux desktops στα σχολεία της ΠΓΔΜ
• Linux στα σχολεία της Ρωσίας
• 1500 Linux servers στο γαλλικό κοινοβούλιο
• Linux στους υπολογιστές του ιταλικού κοινοβουλίου
• Ανοικτά πρότυπα στις ολλανδικές υπηρεσίες
• Το ODF επίσημο standard στη Ν. Αφρική
• Το ODF υποχρεωτικό format στις e-government υπηρεσίες της Νορβηγίας
• 23.000 Linux μηχανές στα σχολεία των Φιλιππινών
• Linux στους υπολογιστές της γαλλικής αστυνομίας
• Πρόταση για ODF στη δημόσια διοίκηση στην Ολλανδία
  

Σε αντίθεση με κάποιες άλλες:

Εγώ παίρνω spam, εσύ παίρνεις spam, όλοι παίρνουμε spam. Μα πόσο spam, όμως;

Ω, ήξερα ότι είναι πολύ, αλλά τα στατιστικά της Barracuda Νetworks λένε ότι το 90 με 95% των emails που στάλθηκαν μέσα στο 2007 ήταν spam. Ένα νούμερο ιλιγγιώδες όσο συνηθισμένοι και αν είμαστε στα δεκάδες ενοχλητικά μηνύματα που γρήγορα-γρήγορα στέλνουμε στον απόπατο του λογαριασμού email μας καθημερινά!

Και όμως η λύση έχει βρεθεί και δεν είναι μόνο το φιλτράρισμα των εισερχόμενων emails για "ενοχλητικό" περιεχόμενο ή ο αποκλεισμός των IPs που φαίνεται ότι στελνουν spam. Κάτι που αποτελεί καλή λύση αλλά έχει το μειονέκτημα ότι κάθε φορά που ένα νέο είδος spam email επινοείται το φίλτρο χρειάζεται να "μάθει" εκ νέου να το αναγνωρίζει, ή να διατηρεί συνεχώς ανανεωνόμενες λίστες από "κακές" IPs. Επίσης, είναι λύσεις που έχουν και ένα υπολογιστικό κόστος μιας κάποια μηχανή πρέπει να κάνει αυτό το φιλτράρισμα.

Όχι, χρειάζεται μια λύση άμεση και καίρια. Μια λύση τόσο στιβαρή όσο και η λειτουργία του ίδιου του internet! Και το όνομα αυτής: Sender Policy Framework. Μα είναι τόσο απλό, είναι μεγαλειώδες.

Πρώτα δύο τρία πράγματα ως προς το γιατί "τρώμε" χωρίς αντίσταση τόσο spam – εννοώ από τεχνικής άποψης γιατί τα τρώμε και όχι για ποιο λόγο μας τα ταΐζουν:

1. Ένας mail server (ναι, αυτός από τον οποίο παίρνει το Outlook  –  – τα mail σας και σας τα εμφανίζει) είναι ρυθμισμένος να δέχεται και να σας πασάρει ό,τι του έρθει κα μοιάζει με email. Και είναι πάααρα πολύ εύκολο να του στείλεις κάτι που μοιάζει με έγκυρο email. Αυτό που προσπαθεί για το καλό σας να κάνει είναι, όπως είπα παραπάνω, να φιλτράρει αυτά που του έρχονται όσον αφορά το περιεχόμενό τους και αν ο αποστολέας (η IP διεύθυνσή του) είναι καταγεγραμμένη σε γνωστές λίστες διεθύνσεων που έχουν εντοπιστεί ότι στέλνουν spam.
2. Έτσι είναι πάααρα πολύ απλό κάποιος να σας στείλει όοο,τι θέλει και να λέει ότι είναι όποιος θέλει και ή διεύθυνσή του να είναι όοο,τι θέλει. Αλήθεια! Απόδειξη ότι παίρνετε τόσα email από απίθανους αποστολείς με απίθανα domains κλπ κλπ κλπ.
3. Γιατί επιτρέπεται αυτό και δε βγάζουν νόμο να το απαγορεύει?
4. Γιατί αν το κάνουν αυτό πολύς κοσμάκης που στέλνει emails μέσα από τους servers του ISP του (παροχέας internet) θα έχει πρόβλημα διότι ενώ τα mail του θα είναι πχ από τη διεύθυνση mitos@kakomoiris.gr θα φαίνεται ότι έχουν σταλεί από το server του ISP του!
5. Δεν καταλάβατε; Δεν πειράζει…

Το Sender Policy Framework, λοιπόν προσπαθεί να αντιμετωπίσει αυτήν ακριβώς την εκκρεμότητα. Λέει:

Όταν θα λαμβάνω ένα email από το domain kakomoiris.gr θα πηγαίνω και θα ρωτάω το DNS server που είναι υπεύθυνος για αυτο το domain από που έχει δηλωμένο να στέλνονται τα emails του. Αν το mail που μου ήρθε έχει έρθει από διεύθυνση που δεν είναι δηλωμένη τότε είναι spam, ή έστω άκυρο, ή το λιγότερο λανθασμένο αν όχι κακόβουλο email.

Βέβαια όταν ο ιδιοκτήτης του domain kakomoiris.gr βάλει τις απαραίτητες εγγραφές στο DNS του τότε αυτό που θα έχει καταφέρει είναι να μη μπορεί κανείς να στείλει spam που να ισχυρίζεται ότι ήρθε από διεύθυνση μέσα στο kakomoiris.gr. Έτσι έχει κάνει ένα μικρό καλό σε όλους τους υπόλοιπους χρήστες του internet, ποτέ δε θα λάβουν spam emails από το kakomoiris.gr. Και έτσι όταν όοολοι οι κακομοίρηδες κάνουν το ίδιο τότε κανένας κακομοίρης δε θα ξαναλάβει ποτέ spam, spam, spam.., beautiful spaaam! Αυτό βάζει μια επιπλέον ευθύνη στους διαχειριστές των mail servers των ISPs κυρίως! Που θα πρέπει να έχουν δηλωμένες στους servers αυτούς τις αναγκαίες εγγραφές αλλά και να τους έχουν ρυθμίσει να ελέγχουν και τους υπόλοιπους servers που τους στέλνουν emails για αντίστοιχες εγγραφές. Με δυο λόγια, μπελάδες!

Το πρόβλημα, επομένως, είναι περίπου όμοιο με αυτό των σκουπιδιών, για παράδειγμα στην πόλη! Αν ο καθένας ήταν λίγο πιο ευσυνείδητος και αρνιόταν να πετάξει ένα σκουπιδάκι τότε όλοι μας θα ανεχόμασταν πολύ λιγότερα σκουπιδάκια. Και βέβαια, ο δήμος μαζεύει τα πολλά σκουπιδάκια κάθε τόσο, αλλά αντί να κάνει αυτό θα μπορούσε να αναλώνεται σε κάτι πιο εποικοδομητικό.

Καταλήγω, ότι το spam είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, το ίδιο απλό με όποια άλλη παθογένεια που αφορά το άτομο σε σχέση με το σύνολο.

Αν υπάρχει ένας σοβαρός λόγος που λαμβάνουμε spam δεν είναι επειδή πολλοί παλαβοί εκεί έξω θέλουν να μας πουλήσουν ύποπτα χαπάκια και μεγενθυντές ανδρισμού ή πιστά αντίγραφα ρολογιών Rolex αλλά επειδή δεν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα με καθολικό τρόπο.

ΥΓ: Επίτηδες δεν κάθησα να σου εξηγήσω τι είναι ο DNS. Άντε! Είναι οι servers εκείνοι που είναι υπεύθυνοι να βοηθούν τους browsers, τους mail clients και γενικότερα όλα τα προγράμματα που χρησιμοποιούμε στο internet ώστε να βρίσκουν ουσιαστικά αυτό που τους ζητάμε, να μας δίνουν, δηλαδή τις IPs, τις διευθύνσεις διαδικτύου. Το πρωτόκολλο που αναφέρω πιο πάνω στηρίζεται πάνω σε αυτούς. Και γι’ αυτό το θεωρώ μια αξιόπιστη λύση. Είναι τόσο δυνατό όσο και οι DNS servers.

Όσοι από εσάς αναρωτηθήκατε κάποτε πως οργανώνονται και πως αποφασίζονται τα ονόματα των διαφόρων sites ιδού η απάντηση στις απορίες σας. Όλη η ονοματοδοσία του internet παγκοσμίως αλλά και εθνικώς κανονίζεται από συγκεκριμένη νομοθεσία. Όποιος αντέχει ας ρίξει μια ματιά, έχει ενδιαφέρον – ιδίως το FAQ, για τους βιαστικούς.

Είναι αλήθεια ότι το internet είναι ένας αρκετά ελεύθερος χώρος έκφρασης. Τουλάχιστο για τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Ψάξτε να δείτε τι γίνεται σε χώρες όπως η Κίνα (ενδεικτικά), η Αίγυπτος, το Ιράν (ενδεικτικά), ορισμένες αραβικές χώρες κ.α. από όπου καθημερινά έρχονται νέα για λογοκρισία του διαδικτυακού περιεχομένου και για ανθρώπους που φιμώνονται επειδή λένε δημόσια την άποψή τους.

Από την άλλη, καμιά φορά τα πράγματα είναι "πολύ" ελεύθερα και ίσως γι’ αυτό και λίγο άδικα. Σήμερα ένα domain name δεν είναι μόνο μια διεύθυνση μιας ιστοσελίδας. Αποτελεί κτήμα της οντότητας που το έχει, είναι θέμα κύρους και γοήτρου. Και δε θα μπορούσε να γίνεται και αλλιώς. Φανταστείτε να o υποθετικός οργανισμός "Τάκης" να αδιαφορούσε για το τι γίνεται με το domain takis.gr και στο domain αυτό να είχε εγκατασταθεί μια ιστοσελίδα που να λέει άσχημα πράγματα για τον "Τάκη". Αυτό σίγουρα θα τον ενοχλούσε και πιθανότατα να κατέληγε στο να εξαγοράσει το domain αυτό από τον πρώτο κάτοχό του, ποιος ξέρει για πόσα χρήματα. Τέτοια παραδείγματα έχουν συμβεί, κυρίως στις αρχές του internet, αν και τώρα ακούγονται λίγο αστεία.

Όμως, ποιος έχει στ’ αλήθεια το δικαίωμα να κατοχυρώνει ένα domain; Πέρα από ορισμένους – μάλλον δίκαιους κανονισμούς, όπως πχ ότι τα domains με τοπωνύμια μπορούν να αποδωθούν μόνο στην εκάστοτε αρμόδια τοπική αυτοδιοίκηση – το δικαίωμα το έχει αυτός που θα προλάβει. Αυτό, δεν είναι και πολύ δίκαιο. Πολλοί μπορεί να έχουν ισάξιο δικαίωμα να αποκτήσουν ένα domain. Γιατί να μπορείς εσύ, φίλε αναγνώστη, να κλείσεις ένα domain με το ονοματεπώνυμό μου; Γιατί να μπορεί ένα σουβλατζίδικο να μπορεί να κλείσει το γενικό domain "souvlatzidiko.gr" αποκλείοντας κάθε άλλο σουβλατζίδικο από αυτό το δικαίωμα, και καπαρώνοντας το ίδιο την αποκλειστικότητα σε μια γενική ονομασία; Οι λόγοι είναι δυστυχώς εντελώς τεχνικοί και αφορούν στον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένο το internet. Θα είμασταν αντιμέτωποι με ένα παράλογο κυκεώνα νομοθεσιών και ρυθμίσεων αν η ονοματοδοσία εξαρτιόταν από τόσο συμπαγείς και δίκαιους κανόνες. Θα υπηρχε το souvlatzidiko.odosanthewn13.glyfada.athens.europe.gr ταυτόχρονα με το souvlatzidiko.13thavenue456.athens.georgia.com.

Και θα ‘ταν χειρότερα τα πράγματα. Ας μείνουν άδικα και ελεύθερα.Καλώς είναι οργανωμένο από μόνο του και από τις ανεξάρτητες αρχές που προτείνουν την εξέλιξή του. Όταν αναλαμβάνουν κρατικές αρχές να το "κανονίσουν" έχουμε λόγους ανησυχίας.

Δέχομαι δώρα!

Ήθελα ο τίτλος να είναι "Σύρετε στη Μακεδονία για επενδύσεις κόσμε" αλλά τελικά είπα να το αλλάξω για να μην προκαλώ τα χρηστά μας ήθη. Είναι μεγάλη η ιστορία έτσι και αλλιώς, μεγαλύτερη από όσο αντέχουμε να θυμόμαστε.

Όμως, για να είμα ειλικρινής, εντυπωσιάζομαι από το πόσο απροκάλυπτα το γειτονικό μας κράτος χρησιμοποιεί τον όρο Μακεδονία. Πρέπει να είμαστε το μοναδικό μέρος στον κόσμο όπου είναι κατανοητό ποια είναι η διαφορά που μας χωρίζει με τη FYROM. Θα πρέπει να φαντάζει εξαιρετικά απίθανη και περίεργη αυτή η διένεξή μας στον υπόλοιπο κόσμο, τον οποίο και βάζουμε μονίμως και ατύχως τοποτηρητή των εθνικών μας "διεκδικήσεων".

Διάβαζα αυτό στην online έκδοση των Times της Νέας Υόρκης και είδα να φιγουράρει φαρδιά πλατιά στο banner η εξής φοβερή διαφήμιση: "Invest in Macedonia – New business heaven in Europe". Επί λέξη. Και μάλιστα εις διπλούν – η διαφήμιση υπήρχε ξανά και στη δεξιά στήλη! Κι επειδή αυτό το banner σε λίγο θα έχει εξαφανιστεί να και ένα screenshot:

(παρακαλώ, προπετή αναγνώστη, αγνόησε τα πολλά tabs στο Firefox, είμαι άνθρωπος με πολλές δουλειές και πολά ενδιαφέροντα)

Κι αν φοβάσαι ότι μπορεί να είμαι καλός στο κολάζ (δεν είμαι!) δες και το site που αποθεώνει την παραπάνω διαφήμιση… Ω, ναι! Το site αυτό και η αντίστοιχη διαφήμιση προπαγανδίζουν (είδες, δεν είπα "διαφημίζουν") τη FYROM ως το νέο επιχειρηματικό παράδεισο στην Ευρώπη και καλούν επενδυτές και επιχειρηματίες να στραφούν προς τα εκεί.

Ανατριχιαστικά είναι τα επιχειρήματα που που αφειδώς και ανερυθρίαστα παραθέτουν. Διασκεδάστε με μερικά:

1. Stable Democracy (EU & NATO candidate)
2. Great Infrastructure
3. Great People (!)
4. Good living environment
5. Responsive University system

Ποιος είπε ότι μια χώρα δεν έχει το δικαίωμα να διαφημίζει τον εαυτό της στις υπόλοιπες; Κανείς! Μήπως εμείς δεν το κάνουμε; Μήπως δε διαφημίζουμε με κάθε ευκαιρία λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ’ αγόρι μουουουου…