Αν υπάρχει κάτι που ονομάζεται "αίτημα των καιρών", τότε αυτό οφείλει να προκύπτει ως μια συνειδητή ανάγκη της κοινωνίας. Κάτι τέτοιο είναι μάλλον θολό και επιρρεπές σε ερμηνείες, διότι δεν είναι εύκολο – αν είναι καν δυνατόν – να εντοπιστεί ένα ενιαίο και συμπαγές κοινό αίσθημα που να ανταποκρίνεται ρεαλιστικά στην εκάστοτε τρέχουσα πραγματικότητα. Δηλαδή, το κοινό αίσθημα δε σημαίνει ότι είναι και ικανό να λύσει τα προβλήματα. Όμως υπάρχει! Και κοινό αίσθημα και "αιτήματα των καιρών"! Η δυσκολία έγκειται στο να τα διακρίνεις αυτά σωστά και να τα αξιοποιήσεις. Η κοινωνία, πιθανότατα αδυνατεί να τα συμπυκνώσει εύστοχα σε πραγματικές απαιτήσεις και συνήθως τα υποβαθμίζει σε συνθήματα και αφορισμούς ("να πληρώσουν αυτοί που προκάλεσαν την κρίση", "να πάνε μέσα αυτοί που τα έφαγαν", κλπ). Όσο, όμως, παιδικά ή γηπεδικά κι αν ακουστούν τέτοια συνθήματα δεν παύουν να αντικατοπτρίζουν ένα μέρος της αλήθειας. Και δεν είναι τόσο απλό να λέμε τη μια στιγμή ότι όλοι συμφωνούμε γενικόλογα σε αυτά τα αιτήματα και την άλλη να τα προσπερνούμε επειδή μείζον είναι μόνο το να έχουμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις στις 19 Μαΐου (ημερομηνία επόμενου δανεισμού της χώρας).
Φυσικά και πρέπει να έχουμε να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις στις 19 Μαΐου. Στον κόσμο που ζούμε με την οικονομία που έχει στηθεί αυτό είναι αναπόφευκτο. Κάθε χώρα είναι υποχρεωμένη κάθε τόσο να δανείζεται για να πληρώνει μισθούς και συντάξεις. Απλά, συνήθως, το κάνει με τρόπο κάπως βιώσιμο, αντίθετα με την Ελλάδα τόσα χρόνια. Από τη μια μεριά έχεις τους υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς να διατυμπανίζουν ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να υπάρξει υγιής ανάπτυξη και να αραδιάζουν κάθε τόσο τους τρόπους με τους οποίους αυτό θα γίνει πραγματικότητα ή το πώς πέτυχε σε άλλες χώρες. Το κατά πόσο πέτυχε ας το απαντήσουν τα χρέη της κάθε χώρας στα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Έτσι, έρχονται από την άλλη πλευρά οι "προοδευτικοί" αριστεροί (συγνώμη που τους τσουβαλιάζω έτσι όλους με μια έκφραση) να απαιτήσουν εργασία σταθερή και μόνιμη για όλους, ελάχιστους μισθούς και συντάξεις άνω των 1000 ευρώ κοκ. Αλλά δεν έχουν τη λύση για τα τρέχοντα προβλήματα (αυτά της 19ης Μαΐου).
Έχω σιχαθεί και τις ιδεολογίες και τα συστήματα. Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία να αναζητήσουμε ποιος φταίει που όλα τους απέτυχαν. Έφταιγαν τα συστήματα εγγενώς ή έφταιγαν οι άνθρωποι που τα εφάρμοσαν (λίγο απ' όλα μάλλον αλλά είμαι σίγουρος ότι το δεύτερο είναι πριν απ' όλα αληθές); Υπάρχει μια κυβέρνηση τώρα. Οποιαδήποτε κυβέρνηση! Που, ναι, έχει μερίδιο στο πρόβλημα και με τις πρόσφατες κινήσεις της και με το – μακρύ και βαθύ – παρελθόν της. Ο λαός δεν ξεχνά ούτε τι σημαίνει δεξιά ούτε ποιος ήταν "ο καταλληλότερος του κεντρώου χώρου" ούτε τι σημαίνει "πασοκικός σοσιαλισμός". Αλλά τώρα είμαστε εδώ. Και ο ελληνικός λαός, με εξαίρεση ορισμένες σημαντικές εξάρσεις, όπως αυτή της περασμένης εβδομάδας αλλά και άλλες που θα ακολουθήσουν, είμαι βέβαιος, είναι διατεθειμένος να υποστεί τα νέα μέτρα. Το δείχνουν και οι δημοσκοπήσεις. Όσο βαριά και αν είναι αυτά τον έχουν εκπαιδεύσει να τα δεχτεί και να συμμετέχει στις θυσίες για "μια νέα δυνατή Ελλάδα" κλπ κλπ κλπ…
Ποιο είναι το αίτημα των καιρών, λοιπόν; Έχεις μια χώρα οικονομικά διαλυμένη. Ένα λαό διατεθειμένο να πληρώσει τη νύφη για άλλη μια φορά. Ένα πολιτικό σκηνικό κατά γενική ομολογία σάπιο. Η μόνη σου λύση είναι να επαναπροσδιορίσεις τη σχέση πολίτη και πολιτείας. Ο μόνος τρόπος να αποβεί βιώσιμο το σημερινό μοντέλο ΔΝΤ-ΕΕ είναι η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με την αντιπολίτευση να αποκτήσει και πάλι την εμπιστοσύνη του κόσμου. Να δείξει ότι υπάρχει πρόθεση για αλλαγή και ότι το ίδιο το πολιτικό σκηνικό επιθυμεί την κάθαρσή του. Αν αυτή η εμπιστοσύνη δεν επιτευχθεί, τότε από τη μια τα νέα μέτρα θα βρουν πολύ δύσκολα εφαρμογή, με ολοένα και κλιμακούμενες αντιδράσεις, και μέχρι τις επόμενες εκλογές η πολιτική μας ζωή θα έχει ανατραπεί ποιος ξέρει με τι τρόπο και τι συσχετισμούς! Υπάρχει, επομένως, ανάγκη για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Μια νέα μεταπολίτευση, όπως πολλοί την ονομάζουν.
Τρεις είναι οι άξονες που μπορώ να διακρίνω ότι μπορούν να κάνουν τη σημερινή κατάσταση να μην αποβεί μοιραία για τη χώρα. Γιατί το μοιραίο μπορεί να μη συμβεί τώρα που βρήκαμε δανεικά από ΔΝΤ και ΕΕ αλλά λίγο αργότερα, σε μερικά χρόνια που θα ξαναβγούμε στη ζητιανιά δανεικών και, μάλιστα, με μια οικονομία πλήρως αποδυναμωμένη. Πρώτον ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο εμπιστοσύνης. Δεύτερον ανάπτυξη. Τρίτον κράτος. Το πρώτο το ανέφερα ήδη και παραπάνω. Πρόκειται για μια σειρά κινήσεων που θα αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη του κόσμου στην πολιτική και αφορούν θέματα όπως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, το πόθεν έσχες, η επιτάχυνση υποθέσεων διαφθοράς στη δικαιοσύνη κλπ. Το δεύτερο αφορά την οικονομία και την ανάπτυξή της. Βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν για την οικονομία. Αρχίζουμε και γράφουμε αρνητικά νούμερα στην ανάπτυξη (ύφεση) και πρέπει πάση θυσία η οικονομία να κινηθεί. Ένα άμεσο παράδειγμα είναι το ΕΣΠΑ που ακόμη και σήμερα βρίσκεται σε λήθαργο. Το τρίτο είναι η δημιουργία ενός λειτουργικού κράτους. Διάλεξα προσεκτικά τη λέξη. Δεν έχω αυταπάτες για ιδανικές πολιτείες. Το αίτημα είναι για ένα κράτος που δεν κάνει τη ζωή του πολίτη δυσκολότερη από όσο είναι. Δε ζητά ο πολίτης τίποτε παραπάνω από ένα κράτος που οι υπηρεσίες του λειτουργούν με ταχύτητα και οι άνθρωποί του κρίνονται για το αποτέλεσμα της δουλειάς τους όπως όλοι οι εργαζόμενοι.
Ίσως να τα απλουστεύω τα πράγματα έτσι όπως τα θέτω, όμως κι αυτό είναι αναγκαίο. Κάθε φορά που η κατάσταση γίνεται περισσότερο περίπλοκη από όσο μπορούμε να διαχειριστούμε – και από ότι φαίνεται δε μπορούμε – οφείλουμε να επιστρέφουμε λίγο στην αρχή των προβλημάτων και στην αρχή της λύσης. Στο σημείο, δηλαδή, από το οποίο μια λύση μπορεί να φανεί ορατή χωρίς να χρειάζεται να καταλύσει την πραγματικότητα. Αλλά για όλα αυτά χρειάζεται ψύχραιμη σκέψη. Τουλάχιστο, από εδώ και μπρος όλοι είμαστε σε μια κάποια εγρήγορση, την οποία είχαμε ξεχάσει από τη μεταπολίτευση κι έπειτα. Βίαια ο κόσμος αναγκάστηκε να πολιτικοποιηθεί εκ νέου. Αν διατηρήσει και την ψυχραιμία του αυτό θα είναι ένα κέρδος.
εκτύπωση Κατηγορίες: απόψεις, πολιτικά | rss 2.0 | trackback
