Είναι η Κίνα μια σύγχρονη υπερδύναμη; Η απάντηση ίσως δεν είναι τόσο απλή. Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα βιομηχανικό γίγαντα της εποχής που πουλά τα πάντα και τους πάντες και μοιάζει να καταπίνει την παγκόσμια αγορά επενδύοντας σε όλα τα μέρη του κόσμου και διατηρώντας ένα τεράστιο στρατό. Όμως ο Frank Dikötter (ειδικός ιστορικός στο θέμα) στο China After Mao: The Rise of a Superpower διαφωνεί.
Τα επιχειρήματά του συνοψίζονται ως εξής:
Το ΚΚΚ (Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα) είναι ένα κανονικό μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα, που εννοεί αυτά που λέει. Δεν είναι μια εξελιγμένη ή εξευγενισμένη μορφή. Έχει ως σκοπό του την επικράτηση ενάντια στον καπιταλισμό πρώτα από όλα και όχι να θρέψει ξερωγώ το λαό του.
Η κυρίαρχη εντύπωση ότι μεγάλο μέρος του κινεζικού λαού βγήκε από τη φτώχεια τα τελευταία 50 χρόνια δεν οφείλεται στην καλή του λειτουργία ή την καλή του προαίρεση. Οφείλεται στη δυσλειτουργία του μετά το 1976 και το θάνατο του τρισυπέρτατου και υπερλατρεμένου ηγέτη Μάο, όταν ο μηχανισμός του κόμματος παρέλυσε στην επαρχία και οι χωρικοί πήραν στα χέρια τους κολλεκτίβες από τις τοπικές κομματικές ηγεσίες.
Σήμερα αυτό που βλέπουμε στην Κίνα είναι εντελώς μονομερές και διαστρεβλωμένο, δηλαδή η εικόνα της γρήγορης αστικοποίησης και της γοητευτικής επαρχίας. Πλούτος υπάρχει μόνο σε μια μικρή κομματική και επιχειρηματική ελίτ, ενώ η βαθιά, αγροτική Κίνα παραμένει εξαιρετικά φτωχή. Μάλιστα η θέση της στην παγκόσμια κατάταξη κατά κεφαλήν εισοδήματος έπεσε από το 85 το 1976 στο 134 το 2000, όπου υποτίθεται ότι υπήρξε και η μεγάλη του εκτίναξη. Δηλαδή η Κίνα σε σχέση με τον κόσμο έμεινε οριακά στάσιμη ή και υστέρησε, αν το δούμε συγκριτικά.
Το 1989 η Πολωνία μετέβη από τον κομμουνισμό στη δημοκρατία με εκλογές. Το 1991 ο Γκορμπατσώφ διαλύει οριστικά την ΕΣΣΔ. Αυτά τα γεγονότα σημαίνουν καμπανάκια στο ΚΚΚ που το κάνουν να στραφεί σε ένα απίστευτης αυστηρότητας εσωστρεφές και καταπιεστικό καθεστώς ελέγχου. Για την απόλυτη παράνοια αυτού του ολοκληρωτισμού που μάλλον λίγο μαθαίνουμε στη Δύση διαβάστε τον “Φάκελο Κίνα” (εδώ το πρώτο από τα πολλά μέρη).
Κομβικό σημείο στην πορεία της υπήρξε ο κατά λάθος βομβαρδισμός της πρεσβείας της στο Βελιγράδι το 1999 από το ΝΑΤΟ, κάτι που ανάγκασε εν είδει αποζημίωσης τον Κλίντον να τη δεχτεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και να απελευθερωθεί έτσι η τεράστια βιομηχανική δύναμη που αυτή ανέπτυσσε. Από τότε η συσσώρευση κρατικού πλούτου της γιγαντώθηκε. Και ο πλούτος αυτός χρησιμοποιείται για επενδύσεις της ελίτ, για ανάπτυξη στρατού και για επενδύσεις υποδομών σε άλλες χώρες του κόσμου.
Παρολαυτά ο Frank Dikötter ισχυρίζεται ότι οι καθοριστικοί παράγοντες της σημερινής κοινωνίας είναι: φτώχεια και ανισότητα, τεράστιος αλλά άπειρος στρατός, εκρηκτική σχέση ελίτ-λαού και κράτους/κόμματος-λαού. Αυτοί οι παράγοντες θεωρεί ότι υπονομεύουν πολύ την παγκόσμια ισχύ της Κίνας που βασίζεται σε ένα κράτος-ελεγκτή, χωρίς λαϊκά ερείσματα και με τεράστια κοινωνικά προβλήματα να υποβόσκουν, τα οποία απλά δε μαθαίνουμε.
Θέλω να τον πιστέψω.
εκτύπωση Κατηγορίες: ιστορία, οικονομία, πολιτική | rss 2.0 | trackback